AB Sürecinde Türkiye'nin İnsan Hakları ve Milli Kimlik İkilemi

Abstract

Dünya genelinde insan hakları politikaları alanında yaşanan hararetli tartışmalar, özellikle postHelsinki döneminde Türkiye'de de kamuoyunu çokça meşgul etmektedir. Tartışmaların merkezinde insan haklarını geliştirme ve genişletme çabası yatmaktadır. Ne var ki Avrupa Birliği (AB) hedefi doğrultusunda Türkiye'nin insan hakları politikasını iyileştirme faaliyetleri bir bakıma Türk kimliği ve milliyetçiliği ile sınanması anlamına gelmektedir. Zira Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ni kuruluşundan itibaren sarmalayan baskın milliyetçi algı AB değerleri ve insan hakları ile çatışır durumdadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de insan hakları mevzuatının geliştirilmesine paralel olarak neden toplumsal barışın tesis edilemediği sorusunu tartışmaktır. Türkiye'de AB adaylık süreci ile başlayan, reform paketleri, anayasal değişiklikler ve demokratikleşme süreciyle devam eden dönüşümün günümüzde yavaşladığı ve hatta durduğu görülmektedir. Bu durumun önemli sebeplerinden biri, Rawls'un adalet kuramında ortaya koyduğu örtüşen uzlaşı prensibinin yoksunluğudur. Bu yüzden, iyi niyetle başlatılan girişimler farklılıkların farkındalığı kertesinde kalmakta, 'tanıma' yönünde gerçekçi adımlar atılamamaktadır. Bu çalışma, toplumun tüm fertlerini kucaklayan bir vatandaşlık modeli tesis edilmediği sürece söz konusu girişimlerin sonuç vermeyeceğini ileri sürmektedir.

Fervent debates on human rights policies around the world have occupied the public opinion in Turkey especially in the post-Helsinki period. In the center of the debate lies the efforts to develop and expand human rights. However, Turkey's efforts to improve its human rights policies in line with its EU membership goal also means Turkey's trial with Turkish identity and Turkish nationalism. For the dominant nationalist perception, which has encapsulated the Turkish Republic since its establishment, is clashing with the EU values and human rights. The aim of this study is to discuss why social peace has not been established despite the improvements made via human rights legislation. It is observed that Turkey's transformation that started with its EU candidacy and continued with the reform packages, constitutional amendments and democratization process has now slowed down or even has come to a halt. One of the primary reasons of this final situation is the lack of 'overlapping consensus' introduced by Rawls in his theory of justice. As a result, initiatives with good intentions reach the level of awareness of differences but not cause realistic steps to be taken for 'recognition'. This study argues that, unless a citizenship model embracing all members of society is established, the cited initiatives will not result in lasting solutions.