Aracı kurumlarda merkez dışı örgüt olarak acentelik

Abstract

Modern sermaye piyasalarının vazgeçilmez unsurlarından olan aracı kurumlar ve merkez dışı örgütleri, Sermaye Piyasası Kanunu(SerPK) ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun çıkarttığı V/46 sayılı Tebliğ ile düzenlenmiştir. Son yıllarda sermaye piyasalarının gelişmesi ve iş hacminin hızla büyümesiyle birlikte, aracı kurumların faaliyet alanları da genişlemiştir. Bunun sonucunda da düzenli bir merkez dışı örgüt ağına olan ihtiyaçları artmıştır. Şube ve irtibat bürolarıyla beraber, aracı kurumların merkez dışı örgütlerini oluşturan aracı kurum acenteleri, V/46 sayılı Tebliğ ile bankalarla tesis edilen acentelik şeklinde düzenlenmiştir. Bu şekilde bir düzenleme yapılmasının sebebi, aracı kurum acentelerinin daha etkili bir şekilde denetimlerinin sağlanmak istenmesidir. Çalışmamızın amacı, bankalarla yapılan bir sözleşme ile tesis edilen aracı kurum acentelerini incelemektir. Ancak, aracı kurum acentelerinin TTK’da düzenlenen acenteden farklı olan yönleri de ele alınmıştır. Belirttiğimiz bu çerçevede, aracı kurum acenteliği sözleşmesi incelenmiş, sözleşmenin hukukî niteliği üzerinde durulmuştur. Çalışmamızda acentelik tesisi için gereken şartlar ve acentenin faaliyetleri sırasında uyacağı kurallar ilgili tebliğler ve SerPK’nın ışığında açıklanmıştır.

Intermediaries and their branches, agencies and liaison offices which are the main elements of modern capital markets are regulated by the Capital Markets Act and Capital Markets Board Circular numbered V/46 in Turkish law. In recent years, with progression of the capital markets and increasing expansion of business scale, fields of intermediaries‘ activities expanded. Result of this process was that intermediaries needed a regular structural network, including “agencies“ linked with or around the center. As the decentralized institutions, agencies of intermediaries could be constructed only with banks, forced by the terms of the Circular numbered V/46. According to this framework, we research the contracts which include the construction of agencies of intermediaries and of its activities and the judicial quality of these contracts. Relevant circular enumerates the types of agencies of intermediaries‘ activities under four subarticles. According to these rulings, agencies of intermediaries could not carry out the some activities of the main intermediaries. In context with this point, we explain the appearance of joint and several liabilities of intermediaries and agencies of intermediaries, the liabilities relating with the activities of agencies of intermediaries.