Garîb'in Yûsuf u Züleyhâ'sı

Abstract

Konusunu kutsal kitaplardan, tefsirlerden ve bazı rivayetlerden alan mesneviler içerisinde Yûsuf u Züleyhâ'ların önemli bir yeri vardır. Edebiyatımızda bu mesnevilerin bilhassa Kur'an-ı Kerim'de "ahsenü'l-kasas" olarak adlandırılan Yûsuf kıssası esas alınarak bir hayli örneği verilmiştir. Bu konuyu işleyen eserlerden Eski Anadolu Türkçesi döneminde yazılanlar arasında Şeyyâd Hamza, Süle Fakih ve Erzurumlu Darîr'in Yûsuf u Züleyhâ'ları bilinmektedir. Makalemize konu olan Garîb'in Yûsuf u Züleyhâ mesnevisi de aynı dönemde kaleme alınmıştır. Bu makalede Arap, Fars ve Türk edebiyatında manzum ve mensur olarak ele alınmış Yûsuf u Züleyhâ hikâyelerinden kısaca bahsedildikten sonra Garîb'in Yûsuf u Züleyhâ mesnevisinin tanıtılması amaçlanmıştır. Kim olduğu hakkında hiçbir bilgimiz bulunmayan Garîb'in, XIV. yüzyılda kaleme aldığını düşündüğümüz bu eseri, günümüze değin yapılan çalışmalarda ya elde nüshası bulunmayan bir mesnevi olarak takdim edilmiş ya da başka şairlere mal edilmiştir.

Yusuf u Zuleyha's bare a great importance among the masnavis of which topics are based on holly books, commentaries and some rumors. In our literature, a great deal of works have been written based on these mathnawis, especially called "ahsenü'l-kasas" in Quran. Of these works, written in the period of Old Anatolian Turkish, focusing on this topic, the Yusuf u Zulkyha of Şeyyad Hamza, Süle Fakih and Darir of Erzurum are known. The Yusuf u Zuleyha of Garib which is the basis of our paper was written during the same period. In this study, we have aimed to introduce Yusuf u Zuleyha mathnawi of Garib after having shortly mentioned the Yusuf u Zuleyha stories which have been written as poem and prose in Arabic, Persian and Turkish literature. This work of Garib, about whom we know nothing at all, thought that written by him in the XIV century, was presented either as a mathnawi with no copy in possession or as a work of other poets in the studies ever done.