Yunus Emre Divanında İdeal İnsan

Abstract

Yunus Emre, dünyaya gönüller yapmaya gelen ve bu uğurda hasbî bir gayretle Anadolu'nun manevi mimarlığını üstlenen bir büyük şahsiyettir. Bu büyük şahsiyet, içeriği itibarıyla oldukça derin anlamları muhtevi, fakat söyleyiş itibarıyla oldukça sade ve anlaşılır olan şiirleriyle, Anadolu insanına kendi dilinden kendi gerçeğini anlatmayı başarabilen eşsiz bir dehadır. Yunus Emre, hakikatin girift manasını, çağının ilim ve edebiyat dilleri olan Arapça veya Farsça anlatmak yerine Türkçe ifade etmeyi tercih etmiş ve bunda da başka hiç kimseye nasip olmayacak derecede başarılı olmuş bir mutasavvıf şairdir. Kâinatı mutasavvıf şair duyarlılığı ile temaşa eden Yunus Emre'ye göre varlık âlemindeki en önemli gerçek insandır. Âlemin insan için yaratıldığını düşünen Yunus Emre, her mısraı aşk ile yoğrulmuş şiirlerinde başat bir tema olarak insanın varlık âlemindeki eşsiz yerine değinir. Yunus'a göre insan, kâinatı aşkla var eden Allah'ın, tüm yarattıkları içerisinde onu hakkıyla tanıyıp Rabb'liğini layıkıyla idrak edebilecek olan yegâne varlıktır. Bu sebeple "halife" olarak yeryüzüne indirilen insanın öncelikli olarak yapması gereken şey "kendini bilmek" olmalıdır. Zira insanın kendini bilmeden Rabb'ini bilmesi mümkün değildir. Yeryüzünde Allah'ın halifesi olarak tasarrufta bulanabilecek bir potansiyelle yaratılmış en ideal varlık, insandır. Âlemin mükemmel bir özeti olan insanın halifeliğini icra edebilmesi de ancak yaratılışındaki mükemmeliyeti kuvveden fiile çıkarması yani insanlığını idrak ve ikmal etmesiyle mümkün olur

Yunus Emre is a great figure (poet), who’s purpose in the world is atonement and take upon himself the moral architecture of Anatolia. This great figure, a unique genius, had been succeeded to expalin Anatolian people, their own values by using their own language. Yunus Emre, as a sufi poet, had been succeeded in Turkish with an extremely difficult to achieve degree. He had preferred Turkish to Arabic and Persian to explain the deep meaning of truth, even though Arabic and Persian referred languages in his age.were the p Yunus Emre, understanding the universe by his sufi poet sensitivity, according to him the most important fact is human being. He thinks that the world is created for human beings and he touches on, unique place of human being in the universe as a leading theme in his full of love lines. According to Yunus Emre, human is the only entity which can apperceive the God and know him well, between all creations by God. Therefore the priority thing for a human is, to know himself because of him creation as a “caliph” by the God. It is impossible to know himself before know the God well. Human, as caliph of Allah on earth is the ideal entity, who had been created with the potential of discretion. As a perfect summary of the world, human has to understand him humaneness and ripen to become aware of excellence in creation