II. Meşrutiyet Yıllarında Orman Politikaları Ve Ormancılık Algısı (1908-1918)

Abstract

Bu çalışmanın amacı Osmanlı Devleti’nde Tanzimat ile başlayan bilimsel ormancılık faaliyetlerinin II. Meşrutiyet dönemindeki değişim ve dönüşümlerine odaklanılarak 1908-1918 yılları arasında Osmanlı ormancılığının modernleşme dinamiklerini belirlemektir. Bu amaçtan hareketle ormancılığa yönelik idari, hukuki düzenlemeler ve eğitim faaliyetleri değerlendirilmiş, özellikle de Fransız uzmanların Osmanlı ormancılığına katkılarına yer verilerek Orman ve Ma’âdin ve Zirâat Nezâreti’nin kuruluşu ve faaliyetlerinden bahsedilmiştir. Çalışmada öncelikle II. Meşrutiyet’in ilanı ertesinde kurumlarda yaşanan bürokratik reform ve reorganizasyonun makro anlamda Orman ve Ma’âdin ve Zirâat Nezâreti’ne mikro ölçekte ise Orman İdaresi’ne etkileri irdelenmiştir. İkinci olarak ise Orman ve Ma’âdin ve Zirâat Nezâreti’nin lağvıyla Orman İdaresi’nin Ticaret ve Ziraat Nezareti altında nasıl yapılandırıldığı izah edilmiştir. Daha sonrasında Alman-Avusturyalı orman uzmanlarının Osmanlı ormancılığının sorunlarına yönelik düşünüş, çözüm önerileri ve çalışmaları incelenmiştir. Öte yandan orman hukukun yeniden yapılandırılmasına yönelik girişimlerin amaç ve içerikleri değerlendirilirken bunların sebep ve sonuçları üzerinde durulmuştur. Devletin Tanzimat’tan beri süregelen ormanlardan gelir elde etme kaygılarının II. Meşrutiyet döneminin orman ekonomisindeki işleyişinden bahsedilmiştir. Bu düzlemde orman ekonomisi genel hatlarıyla değerlendirildikten sonra yerli ve yabancı girişimcilerin ormanlar üzerindeki faaliyetleri izah edilmiştir. Ayrıca ormancılıkta millî iktisat ve şirketleşme anlayışının gerçekleşen veya gerçekleşemeyen sebep-sonuçları üzerinde durulmuştur. Ormancılık eğitiminde ise dönemin değişen koşullarında çok yönlü yürütülen eğitim faaliyetleri değerlendirilmiştir. Bulgulardan hareketle çalışmanın sonucunda II. Meşrutiyet’in yoğun siyasal atmosferi ve I. Dünya Savaşı’na rağmen ormancılıkta yetkin idareci ve uzman seçimleri ile planlı ve sistemli ilerleme gerçekleştirildiği ifade edilebilir.