Afganistan'daki etnik ayrımcılığın siyasi istikrarsızlığa etkisi

Abstract

Etnik ayrımcılık, 1990'lı yıllarda Yugoslavya ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra uluslararası ilişkiler alanında fark edilen yeni konulardan biridir. Günümüzde dünya ülkeleri, yapıları açısından çeşitli dil, din ve farklı etnik gruplardan oluşmaktadır. Zira bu çeşitlilik sosyal düzenin doğasında vardır. Toplum yapısında; yaş, cinsiyet ayrımı, dil ve dini ayrışma açısından tüm bireylerin ayni olduğu bir toplumdan bahsetmek mümkün değildir. Afganistan da farklı etnik kökenlere sahip ayni zamanda dil ve mezhep açısından da farklılıklar arz eden çeşitli kültürlere sahip bir ülkedir. Her ne kadar bu ülkenin etnik yapısı "etnik mozaik" ismiyle ünlenmiş olsa da Afganistan'ın siyasi istikrarsızlığında önemli faktörlerden biri kabul edilir. 11 Eylül (2002) tarihli Bonn konferansı, yeni hükümetin şekillenmesi ve 2004 anayasasının kabulünden sonra Afganistan'daki etnik, dilsel, kültürel ve mezhepsel çatışmalar Peştunların dışındaki etnik grupların kendilerini Afganistan devletiyle ilişkilendirmemelerine sebep oldu. Yeni anayasanın Peştunlar dışındaki etnik grupları görmezden gelmesi, bu ülkede etnik ayrımcılığın şiddetlenmesine neden olmuştur. Birleştirici bir çözüm bulunamamasından dolayı etnik grupların çeşitliliği bu ülkede ulus-devlet kurma sürecindeki krizin aşılmasını imkânsız hale getirmiştir. Afganistan, kuruluşundan bu yana artan etnik ve sınıfsal çekişmeler, isyanlar, kitlesel şiddet, ardarda gelen askeri darbeler ve genellikle ekonomik ve sosyal politikaları felaketle sonuçlanan bireyci liderlerin hâkimiyetiyle boğuşmaktadır. Savaş, aşiret rekabetleri ve bunların siyasi güç ve genelde siyasi istikrarsızlıkla ilişkili olarak Afganistan'ın tarihinde ciddi sorunlardan sayılagelmiştir. Bu olaylardan sonra 2002 yılında anayasa düzenlenir. Yeni anayasanın düzenlenmesi sürecinde, ülkenin gelecekteki siyasi sisteminin ne olacağı konusunda çok sayıda danışma ve müzakere yaşanır. Afgan halkının çoğunluğunun isteklerine rağmen merkezi başkanlık siyaset sistemi Afganistan'ın yeni siyasi sistemi olarak kabul edildi. Ancak son 15 yılda tüm alt kümeleriyle birlikte bu sistem bütün etnik grupların rızasını sağlayamadı ve yeterli meşruiyete sahip olamadı. Anahtar Kelimeler: Etnik Gruplar, Siyasi İstikrar, Siyasi İstikrarsızlık, Afghanistan Yasalari

Ethnic discrimination is one of the new topics that was noticed in the field of international relations after the collapse of the Soviet Union and the breakup of Yugoslavia in the 1990s more than ever. The ethnic discrimination in countries where there is a wealth of ethnic groups and multiple religions and the process of state-nation building and national identity have not yet been formed, led to civil war and political instability. Afghanistan is a country with diversity of ethnic groups, cultures, languages, religious and cultural groups which has made it known as a mosaic of ethnic groups, thus become one of the factors of political instability in Afghanistan. Ethnic, linguistic, cultural and religious conflicts in Afghanistan, after September 11 and the formation of a new system and government after the Bonn Conference and the approval of the constitution of 2012, have been caused that other ethnic groups of Afghanistan to not consider themselves related to the Afghanistan government but Pashtuns. In fact, ignoring the ethnicities in the new constitution has led to the aggravation of the ethnic cracked in the country. Since its founding, Afghanistan has been grappling with escalating ethnic and class strife, riots, mass violence, successive military coups and the domination of individualist leaders whose economic and social policies have often proved disastrous. War is considered a serious problem in Afghanistan's history in terms of tribal rivalries and their associated political power and political instability in general. After mentioned events, the constitution was drawn up in 2002. During the drafting of the new constitution, there were a lot of consultations and discussions about what to be the future political system of the country like. Despite the expectation of the majority of the Afghan people, the centralized presidential political system was introduced as Afghanistan's new political system but, in the last 15 years, this system with all its subsets has not been able to gain the consent of all ethnic groups, furtheremore has not had sufficient legitimacy. Keywords: Ethnic Groups, Political Stability & Instability, Laws of Afghanistan