Âşık Celal Yenitürk'ün hayatı, sanatı ve yayımlanmamış şiirleri

Abstract

Âşıkların, Türk kültürünün kuşaklararası aktarımında hem usta malı eserleri yeniden seslendirmek hem de geleneksel ölçütlere uygun yeni edebî / müziksel eserler üretmek yoluyla oldukça önemli işlevleri gerçekleştirdikleri bilinmektedir. Âşıklık geleneği, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde "atışma", "muamma" ve "lebdeğmez" gibi geleneğe özgü ritüellerle ve "âşıklar kahvesi" olarak bilinen buluşma mekânlarında, geçmişte olduğu kadar yaygın olmasa da kültürel yaşamın önemli bir boyutu olarak yaşatılmaktadır. Âşıklık geleneğinin sürdürüldüğü önemli merkezlerden biri de Van ilidir. Âşıklık geleneğinin önemli temsilcilerinin yetiştiği Van'da, Âşık Celâli, Âşık Çağlari, Dertli Kazım, Âşık Ruhi, Âşık Doğani, Garip Ergül, Zeki Ayhan, Âşık Emin ve Âşık İsmail isimli âşıklar, geleneği günümüze ulaştıran temsilciler olarak öne çıkmaktadırlar. Bu çalışmada "Âşık Celâli" olarak bilinen Celal Yenitürk'ün sanat yaşamının ve eserlerinin edebî özelliklerinin betimlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma konusuyla ilgili verilere ulaşmak amacıyla "Görüşme" ve "Doküman Analizi" yöntemlerinin kullanıldığı bu çalışma, nitel bir araştırma olup, araştırmanın deseni "Durum Çalışması" olarak belirlenmiştir. Âşık Celâli ile gerçekleştirilen görüşmeden elde edilen bulgular değerlendirilerek âşığın yetiştiği kültürel çevre ve eserlerinde işlediği temalar belirlenmiş ve sonuç bölümünde sunulmuştur. Âşık Celâli'nin "Gönül Gözü-Sözün Özü" isimli çalışmasında yer alan şiirler "Betimsel Analiz" yaklaşımıyla incelenerek, şiirlerin yapısal ve içerik özellikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Âşık Celâli'nin yayımlanmamış şiirleri derlenerek sunulmuştur. Araştırmanın sonuç bölümünde, âşığın dil üslubu ve eserlerinde belirlenen karakteristik özellikler ortaya konulmaya çalışılmıştır.

It is known that minstrels serve very important functions in the intergenerational transmission of Turkish culture by both re-performing master works and producing new literary / musical works in accordance with traditional criteria. The tradition of minstrelsy is kept alive as an important dimension of cultural life in the Eastern Anatolia Region of Turkey, with tradition-specific rituals such as "quarrel", "muamma" and "lebdeğmez" and in meeting places known as "minstrels' coffee", although it is not as common as it was in the past. One of the important centres where the minstrel tradition maintain is the province of Van. In Van, where important representatives of the minstrel tradition grew up, minstrels named Âşık Celâli, Âşık Çağlari, Dertli Kazım, Âşık Ruhi, Âşık Doğani, Garip Ergül, Zeki Ayhan, Âşık Emin and Âşık İsmail stand out as the prominent representatives who carried the tradition to the present day.In this study, it is aimed to describe the literary features of Celal YENİTÜRK's artistic life and works, known as "Âşık Celâli". This study, in which "Interview" and "Document Analysis" methods were used in order to reach data related to the research subject, is a qualitative research and the design of the research was determined as "Case Study". By evaluating the findings obtained from the interview with Âşık Celâli, the cultural environment in which the âşık grew up and the themes that he worked on in his works were determined and presented in the conclusion section. The poems in Âşık Celâli's work titled "Gönül Gözü-The Essence of the Word" were analyzed with the "Descriptive Analysis" approach, and the structural and content features of the poems were tried to be revealed. In the conclusion part of the research, the language style of the minstrel and the characteristic features determined in his works were tried to be revealed.