Bekir İşlek'in Âşık Karayiğit Osman'dan derlediği (Balbörek, Ahmet Bey ve Güheri, Ali Paşa, Âşık Garip, Deli Boran, Gündeşlioğlu) hikâyeler üzerinde bir inceleme

Abstract

Sözlü kültür ürünleri, kültürel birikimlerimizi ve milli değerlerimizi geçmişten günümüze taşıyan en önemli araçtır. Geniş coğrafyaları etkisi altına alan, sözlü gelenekte doğup âşıklar vasıtasıyla yazılı kaynaklara aktarılan halk hikâyeleri de zengin muhtevasıyla Türk kültür tarihinin mühim kaynaklarındandır. Devamlı olarak kendini yenileyen halk hikâyeleri, sadece geçmişte kalmış ürünler değildir. Günümüzde Çukurova'da âşıklar ellerinde sazlarıyla halk hikâyelerini ve türkülerini çeşitli mekânlarda icra etmektedirler. Çalışmamızda Düziçi yöresinde Bekir İşlek'in Âşık Karayiğit Osman'dan derlemiş olduğu Bal Börek, Ahmet Bey ve Güheri, Ali Paşa, Âşık Garip, Deli Boran ve Gündeşlioğlu hikâyeleri tahlil edilmiştir. Bunun yanında Âşık Karayiğit Osman tanıtılarak "anlatıcı-dinleyici ilişkisi", "metin", "musiki" ve "gelenek" gibi unsurlar hakkında bilgi verilmiştir. İnceleme yöntemi olarak İsmail Görkem'in "Halk Hikâyeleri Araştırmaları, Çukurovalı Âşık Mustafa Köse ve Hikâye Repertuvarı" adlı kitabında kullandığı Performans Teori yöntemi ile Şerif Aktaş'ın "Anlatma Esasına Bağlı Edebî Metinlerin Tahlili / Teori ve Uygulama" adlı kitabında kullandığı tahlil yöntemlerinden yararlanılmıştır. Anahtar Sözcükler: Âşık Karayiğit Osman, Bekir İşlek, Düziçi, Halk Hikâyeleri ve Hikâyecilik Geleneği, Türkülü hikâye.

Oral cultural products are our most important means of carrying our cultural heritage and our national values past. The folk tales, which are influenced by wide geographies, born in oral tradition and conveyed to written sources through lovers, are also important sources of Turkish cultural history with its rich content. Folk stories that are constantly renewing themselves are not just past products. Today, in Çukurova, lovers hold performances in their hands and perform folk tales and songs in various places. Bal Börek, Ahmet Bey and Güheri, Ali Pasha, Âşık Garip, Deli Boran and Gündeşlioğlu stories were collected from Bekir İşlek's Âşık Karayiğit Osman in Düziçi region. Beside this, Âşık Karayiğit Osman was introduced to give information about elements such as "narrator-listener relation", "text", "music" and "tradition". The performance theory method used by İsmail Görkem in his book "Folk Story Researches, Cukurovali Mustafa Köse and Story Repertory" was used by Şerif Aktaş as the method of examination and the analysis methods used in his book "The Analysis and Application of Literary Texts Based on Narrative". Key Words: Âşık Karayiğit Osman, Bekir Islek, Düziçi, Folk Stories and Storytelling Tradition, Türkülü Story.