Bekir İşlek'in Âşık Karayiğit Osman'dan derlediği (Güzel Ahmet, Han Mahmud, Hurşit, Öksüz Ali ve Sarız'dan Bir Aşk Hikâyesi) hikâyeler üzerinde bir inceleme

Abstract

XV. yüzyıldan itibaren destanların yerini tutmaya başlayan halk hikâyeleri, âşıklar sayesinde nesilden nesle aktarılan gerçek veya gerçeğe yakın olayların anlatıldığı değerler bütünüdür. Kaynağını efsane, masal, menkıbe, destan vb. anlatı türlerinden alan halk hikâyeleri, bir toplumun sosyo-kültürel özelliklerinin, politik unsurlarının, düşünce biçiminin aynası niteliğindedir. Belli kuralları olan, toplumun gelişim ve değişimlerine paralel olarak sürekliliğini sağlayan halk hikâyeciliği geleneği, bilhassa Çukurova bölgesinde yaşatılmaya çalışılmaktadır. Bu bağlamda çalışmamıza kaynaklık eden Osmaniye Düziçi yöresinde âşıklar tarafından icra edilen halk hikâyeleri, geleneğin devamı için kayda değerdir. Zira bu yörede yaşayan âşıklar 42-47 yıl önce sazları ile çeşitli mekânlarda icra ettikleri hikâyelerle kültürel anlamda geleneğin sürekliliğini sağlamaya çalışmışlardır. Teknolojinin gelişimi, kitlesel iletişim araçlarının eskiye nazaran toplumun üzerinde daha etkili olması günümüzde halk hikâyeciliği geleneğini olumsuz etkilemiştir. Bugün geleneği icra eden âşıkların giderek azalması gibi birçok sebep hikâyecilik geleneğinin unutulmaya başlanmasında temel etkendir. Bu sebeple yörede unutulmaya yüz tutmuş bir geleneğin devamı için yapılan derleme faaliyetleri çok önemlidir. Çalışmamızda Bekir İşlek'in Âşık Karayiğit Osman'dan derlediği, Güzel Ahmet, Han Mahmud, Hurşit, Öksüz Ali ve Sarız'dan Bir Aşk Hikâyesi başlıklı metinler şekil ve içerik bakımından incelenmiştir. Çalışmanın devamında geleneğin sürdürülmesinde büyük bir rol sahibi Âşık Karayiğit Osman'ın hayatı, sanatı ve yetiştiği Düziçi coğrafyasına dair bilgilere yer verilmiştir. Bekir İşlek'in Âşık Karayiğit Osman'dan derlemiş olduğu hikâyeler (Güzel Ahmet, Han Mahmud, Hurşit, Öksüz Ali, Sarız'dan Bir Aşk Hikâyesi) incelenirken Prof. Dr. İsmail Görkem'in Halk Hikâyeleri Araştırmaları Çukurovalı Âşık Mustafa Köse ve Repertuvarı isimli kitabında uyguladığı yöntem takip edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Â?ık Karayiğit Osman, Bekir ??lek, Düziçi, Halk Hikâyeleri ve Hikâyecilik Geleneği, Türkülü Hikâye.

XV. The folk tales that started to hold the epics since the beginning of the century, the values which are told about the real or near-real events that are passed on to the generation from the generations by the lovers. The source is legend, fairy tale, menlikbe, epic and so on. Folk stories from narrative genres, the socio-cultural characteristics of a society, the political elements, the way of thinking. The tradition of public storytelling, which has certain rules and keeps its continuity parallel to the developments and changes of the society, is being tried to live especially in the Çukurova region. In this context, the folk tales performed by lovers in Osmaniye Düziçi region, which is the source of my work, are worthy of continuing tradition. Because the lovers living in this area tried to maintain the continuity of the tradition in cultural terms with the stories they performed in various places with their reeds 42-47 years ago. The development of technology has affected the tradition of folk storytelling negatively because the means of mass communication are more effective on the society than the old. Many reasons such as the decreasing lovers performing tradition today are fundamental to the start of forgetting the tradition of storytelling. For this reason, compilation activities for continuing a tradition that has been forgotten in the region are very important. In our study, texts titled Aşık Ahlek, Han Mahmud, Hurşit, Öksüz Ali and Sar Aşızın Aşık Hikâyesi, which Bekir İşlek compiled from Aşık Karayiğit Osman, were examined in terms of form and content. In the continuation of the work, the information about the life, art, and Düziçi geography of Aşık Karayiğit Osman, who has a big role in the continuation of tradition, is given. The stories of Bekir İşlek compiled from Aşık Karayiğit Osman (Güzel Ahmet, Han Mahmud, Hurşit, Öksüz Ali, Sarız'dan Bir Aşk Hikâyesi) were examined. Dr. İsmail Görkem's Folk Story Researches The method applied in the book named Çukurovalı Aşık Köfa and Repertuvarı was followed. Keywords: Â?ık Karayiğit Osman, Bekir ??lek, Düziçi, Folk Stories and Storytelling Tradition, Türkülü Story