Çini sanatında 16.yy saz yolu üslubu ve özgün uygulamalar

Abstract

Tezyini sanatının önemli ekollerinden biri olan "saz yolu üslubu" II. Beyazıt döneminden başlamış, Kanuni Sultan Süleyman devrine kadar devamlılığını sürdürmüştür. Osmanlı saray nakkaş hanesinin baş nakkaşı olan Şah Kulu tezyini Türk sanatına "saz üslubunu" getirmiştir. 16.yy ilk yarısı ve 17.yy ortalarına kadar üretilmiş desenlerde, sivri uçlu, kıvrık hançer yapraklar, hatai çeşitleri ve natüralist hayvan figürleri, efsanevi hayvanlar ve mitolojik imgeler (peri, melek) vb. gibi olduğu bilinmektedir. Şah Kul'unun eserlerinde ise birbiri içine geçmiş tam desenler yer almaktadır. Motiflerin farklı boyama yöntemi ile belirginleştiği bilinmektedir. Osmanlı döneminde bulunan saz üslubu bezemeleri, Topkapı Sarayı Sünnet Odası, Rüstem Paşa camii gibi mekânlarda örnekleri yer almaktadır. Bu çalışmada, 16.yy saz yolu üslubu ve kullanılan motifler özgün tasarımlarda uygulanmıştır. Bu tasarımların daha önce uygulanmamış olması, çalışmanın özgünlüğünü arttırmaktadır. Tezin birinci bölümünde çini tanımı ve tarihçesi, erken Osmanlı dönemi mavi beyaz üslup incelenmiştir. İkinci bölümde ise Şah Kulu' nun hayatı ve saz üslubu anlatılmıştır. Üçüncü bölümde ise 16. yy saz üslubu ve özgün uygulamalara yer verilmektedir. 16. yy çini sanatında ve saz yoluna dair çalışmaların incelenmesi ile döneme ait motiflerden yararlanılarak gerçekleştirilen özgün tasarımlar oluşturulmuştur. Yapılan özgün tasarımlarda çini sanatında kullanılan malzemeler kullanılmıştır. Türk desenlerinde önemli görevi olan bu üslubun özgün tasarımlarda yeni uygulamalara dönüştürülmesi açışından Türk çini sanatının devamlılığı bakımından önemli görülmektedir.

" Saz way style" one of the schools of importance of tezyini art, started during the secont Beyazıt period and continued until the reign of Süleyman the magnificent, the chief nakkaşı of the ottoman palace nakkaşhan the Şah Kulu arm teyzini brought a promise to turkish art, during the. 16. century and the middle of the 17. century were pointed, curved dagger leaves, hatai varieties, mythical animals, naturalistic animal figures and mythological images (fairy, angel). İt is known that motif are believed to have differend methods of painting examples of saz üslubu similarities foud during the ottoman period are found in places such as Topkapı Sarayı Sünnet Odası, Rustem Pasa mosque in this study 16. century saz yolu üslubu and motifs used were applied in orginal desings the fach that these. Desing have not been implemented before suggests that the impoet of working with orginal application is increasing applications. İn the first part of the dissertation, the difinition and history of tiles the, early Osmanlı period blue and white style were examined. And in the secont part the life of the Şah Kulu'nun and the saz üslubu were described. İn the third section the 16. century years of saz üslubu and orginal practices are included. İn the 16. century orginal desings were created using the motifs of the period with the introduction of studies on tile art and the reed way. İn the third section the 16. century years of saz üslubu and orginal practices are included. 16. century orginal desings were created using the motifs of the period with the introduction of studies on tile art and the saz way. İn the orginal desings, the metarials used in tile art were used in tile art were used. The importance of this method which has an important taks in turkish patterns is observed in tuek tile art in.