Dokuma resim sanatında Zümrüt-ü Anka Kuşu ile özgün uygulamalar

Abstract

Dokuma sanatı, geçmişten günümüze kadar gelen en eski sanatlarından birisidir. Dokuma resim terimi, betisel anlatımla yapılan resimsel dokumalar için kullanılmaktadır. Dokuma resim sanatı çok eskilerden beri yapılmış ve 14. yüzyıldan sonra hızla gelişmeye başlamıştır. Dönemin tablolarında görülen konular, dokuma üzerine işlenerek farklı boyut kazanmışlardır. Dokuma resim sanatı uygulamalarında kilim uygulayım ve tekstil gereçleri kullanılmaktadır. Kilim uygulayım ile dokunan ürünlerin atkı yüzlü dokuma yapısına sahip olması nedeniyle dokuma resimlerin yüzey görüntülerinde de atkı iplikleri etkili olmaktadır. Uygulama aşamasında, desen tasarımın gerektirdiği her bir renk için farklı atkı ipliği kullanılmakta, bu nedenle renk konusunda herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır. İnsanoğlu içinde yaşadığı doğada ve çevresinde gördüğü varlıklar dışında da farklı bir evrenin olduğunu ve başka yaratıkların olabileceğini aklında hep canlı tutmuştur. Dolayısıyla zamanla oluşan kültür ve sanatımızda, daha önceden çevremizde alıştığımız varlıklar dışında birtakım mitolojik yaratıkların da yer aldığı görülmektedir. Gerçek olmayıp ve hayal ürünü olan bu soyut yaratıklar arasında kuşlar da önemli bir yer tutmaktadır. Kuşlar, geçmişten günümüze kadar insanoğlunun hayatında sanat, şiir, roman ve mitoloji gibi farklı rollerde yer almıştır. Mitolojik olarak bilinen kuşların her türünün kendine has değişik özellikleri ve anlamları bulunmaktadır. Genel olarak özgürlüğü, ölümsüzlüğü, bilgeliği, barışı vb. simgeleyen kuşlar, farklı sanat alanlarında da sıklıkla kullanılan simgelerdendir. Bu anlam ve düşünceler zamanla kültür ile sanatta yer edinerek kuşaktan kuşağa aktarılıp günümüze kadar ulaşmıştır. Çalışmada Zümrüt-ü Anka Kuşunun anlamlarından yola çıkılarak yapılan özgün tasarımlar, dokuma resim uygulayımı ile dokunmuştur. Böylelikle tasarım, düzenleyim, uygulayım ve gereç bakımından irdelenmesi ve özgün ifade biçimlerinin örneklenmesi amaçlanmıştır. Dokuma resim sanatının zaman içinde gelişerek devam edeceği ve farklı noktalara evrilebileceği göz önünde bulundurulduğunda, günümüzdeki durumunun saptanması ile yapılan bu çalışmanın alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Dokuma, Motif, Tapestry, Zümrüt-ü Anka Kuşu.

The art of weaving is one of the oldest arts that has survived from the past to the present. The term woven painting is used for pictorial weavings made with figurative expression. The art of weaving has been made since ancient times and started to develop rapidly after the 14th century. The subjects seen in the paintings of the period gained a different dimension by being processed on weaving. Rug application and textile materials are used in weaving art applications. Weft yarns are also effective in the surface images of woven pictures, since the products woven with the rug application have weft-faced weaving structure. In the application phase, different weft threads are used for each color required by the pattern design, so there is no limitation on color. Mankind has always kept it alive in his mind that there is a different universe other than the creatures he sees in and around the nature he lives in and that there may be other creatures. Therefore, in our culture and art that has formed over time, it is seen that there are some mythological creatures besides the ones we used to be around before. Birds also have an important place among these abstract creatures that are not real and imaginary. Birds have taken place in different roles such as art, poetry, novel and mythology in human life from past to present. Each type of mythologically known bird has its own distinctive features and meanings. In general, it symbolizes freedom, immortality, wisdom, peace, etc. Birds symbolizing birds are also frequently used symbols in different fields of art. These meanings and thoughts have taken a place in culture and art over time and have been transferred from generation to generation and reached the present day. In the study, the original designs made based on the meanings of the Emerald-ü Phoenix were woven with the application of weaving painting. Thus, it is aimed to examine in terms of design, arrangement, application and equipment and to exemplify original expression forms. Considering that the art of weaving painting will continue to develop over time and may evolve to different points, it is thought that this study will contribute to the field by determining its current situation. Keywords: Weaving, Motif, Tapestry, Emerald Phoenix.