İngiliz misyonerliğinin kurumsal yapısı ve Osmanlı coğrafyasındaki faaliyetleri (1838-1918)

Abstract

Yetiştirilmeleri ve görevlendirilmeleri büyük bir titizlikle yapılan misyonerler, İngiliz Anglikan Kilisesi tarafından organize edilmiş, bizzat İngiliz kraliyeti ve hükumetleri tarafından da desteklenmiştir. Osmanlı coğrafyasına geldikleri ilk günden itibaren büyük bir gayretle işe başlayan misyonerler, açtıkları okul, hastane, matbaa, yardım kuruluşları ve yetimhaneler ile gayrimüslim unsurlar arasında oldukça etkili olmuş, kendilerine en büyük destek ise İngiliz büyük elçileri ve konsoloslarından gelmiştir. Özellikle eğitim alanında okullar ile yapılan misyonerlik faaliyetlerinde ileride Osmanlı Devleti'ne karşı isyan edecek kitlelerin lider kadrosu yetiştirilirken, tıbbi alanda yapılan misyonerlik faaliyetleriyle de azınlık tebaanın sempatisi kazanılmak istenmiş, siyasal, ekonomik ve kültürel amaçlı çalışmalar, misyonerlik marifetiyle dini çalışmalar gibi gösterilerek kamufle edilmiştir. İngiltere'nin misyonerlik faaliyetlerini gerçekleştirdiği coğrafi alan ile I. Dünya Savaşı sonrasında işgal ettiği bölgelerin büyük bir benzerlik taşıması, kamuflajı düşürüp gerçek niyetleri gözler önüne sermiştir. Anahtar Kelimeler: Anglikan, konsolos, misyoner, nüfuz alanı, Protestan

The missionerions, whose bringing up and charging were made in fastidiously, were organized by the Anglican Church, supported by the English Kindom and English governments them selves. From the moment they arrived on Ottoman lands, missioners started a great job in covrage and became effective by the help of their schools, hospitals, printing house, assistence foundations, orphanages on the mon-muslim society, the greatest supports came from the English ambassoders and consuls, especiolly the future leader rebellions were brouht up in the missionary schools against Ottoman Empire, and in medical missionary activities, it was hoped to get attraction of the minority society. The political, economical and cultural activities were camoufloged as the religious activities by the missionary tricks. The great similarity between the missionary lands held by the English andoccupied lands by the English after World War I, removed the camouflage and displayed the real inteation. Keywords: Anglican, consuls, missionaries, eminent domain, Protestant.