Kırşehir ilinde üretilen inek sütlerinin bileşim özelliklerini ve somatik hücre sayısını etkileyen faktörler

Abstract

Bu araştırmanın amacı dört farklı farklı lokasyonda ve örnek alma mevsiminde (sonbahar, kış, ilkbahar ve yaz) inek tank sütünün somatik hücre sayısı (SHS) ve kimyasal kompozisyonu ile bu parametereler üzerine bazı çevre faktörlerinin etkilerini belirlemektir. Toplam 428 tank sütü örneği Kırşehir ili sınırları içerisinde bulunan süt sığırı işletmelerinden Ocak-Ekim 2016 tarihleri arasında dört kez toplanmıştır. Ortalama logSHS, genel ortalama SHS, yağ oranı, yağsız kuru madde (YKM), protein oranı, laktoz ve pH değerleri sırasıyla 5.53, 624224 hücre/ml, %3.68, %8.90, %3.27, %4.84, 6.63 olarak belirlenmiştir. İşletme ölçeğinin etkilerini değerlendirmek için, toplam süt üretimi işletmelerdeki tank sütü üretimi ile ilgili olarak üç grupta sınıflandırılmıştır (küçük: <20 kg/gün; orta: 20-40 kg/gün ve büyük: >40 kg/gün). Bununla birlikte, ortalama SHS değerleri düşük (<200x103 hücre/ml), orta (200-500x103 hücre/ml) ve yüksek (>500x103 hücre/ml) olmak üzere üç gruba ayrılmıştır. Gerçek SHS, log10 tabanına göre transforme edilmiştir. Sonuçlar örnek alma mevsiminin yağ oranı (P<0.05), logSHS, SNF, protein, laktoz ve pH'ı istatistiki olarak etkilediğini göstermiştir (P<0.01). Yağ oranı üzerine lokasyonun etkisi istatistiki olarak önemliyken (P<0.01), lokasyonun SHS ve diğer süt bileşenleri üzerine etkisi ise önemsizdir. En yüksek yağ oranı küçük ölçekli (P<0.01) işletmelerde ve en düşük pH büyük ölçekli işletmelerde belirlenirken, SHS en yüksek büyük ölçekli işletmelerde belirlenmiştir. Tüm tank sütü kompozisyonu içerisinde, SHS yalnızca yağ oranını etkilemiş (P<0.05) ve en düşük yağ oranı yüksek SHS (>500x103 hücre/ml) içeren tank sütlerinde tespit edilmiştir. Sonuç olarak, sığırcılık işletmelerinden kaliteli ve nitelikli süt elde edilmesinde etkili çevre faktörlerinin dikkate alınmasının bir zorunluluk olduğu sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler : Süt sığırcılığı, somatik hücre sayısı, süt bileşimi, inek sütü

The aim of our research was to determine the influences of some environmental factors on these parameters, and somatic cell count (SCC) and chemical composition of cow bulk tank milk at four different locations and sampling seasons (autumn, winter, spring and summer). A total of 428 bulk tank milk samples were collected four times between January and October 2006 from dairy farms located in parts of Kırşehir province. The overall mean of logSCC, general SCC, fat content, solids-not-fat (SNF), protein content, lactose and pH values were determined as 5.53, 624224 cells/ml, 3.68%, 8.90%, 3.27%, 4.84%, 6.63, respectively. To evaluate the effect of farm scale, daily total milk production was classified in three groups according to bulk tank milk production of dairy farms (small: <20 kg/d; medium: 20-40 kg/d and large: >40 kg/d). Also, three groups were designed according to average SCC values; low (<200x103 cells/ml), medium (200-500x103 cells/ml) and high SCC (>500x103 cells/ml). The actual SCC were transformed by using a log10 transformation. The results showed that sampling season was significantly affected fat content (P<0.05), logSCC, SNF, protein, lactose and pH (P<0.01). The effect of location on fat content was significantly important (P<0.01), but no effects on SCC and other milk components. SCC was found to be the highest in large-scale farms, while the highest fat content was determined in small-scale farms (P<0.01) and also the lowest pH was determined in large-scale farms (P<0.01). Of all bulk tank milk composition, SCC only affected fat content (P<0.05), and the lowest fat content was determined in bulk tank milk with high SCC (>500x103 cell/ml). As a result, it is concluded that effective environmental factors should be taken into consideration in obtaining high quality and qualified milk from dairy enterprises. Keywords: Dairy cattle, somatic cell count, milk composition, bovine milk