Lise öğrencilerinin Holland kişilik tipleri ile mesleki olgunluk düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Meslek, bireylerin yaşamlarını sürdürebilmeleri için belirli bilgi ve becerilere dayalı olarak yaptığı uğraş şeklinde tanımlanabilir. Kişi birçok meslek çeşidi arasından ilgilerine, yeteneklerine ve kişilik özelliklerine uygun olarak bir meslek seçer ve bunu sürdürür. Bu çalışmanın amacı lise 11. ve 12. sınıf öğrencilerinin Holland kişilik tipleri ile mesleki olgunluk düzeyleri arasındaki ilişkiyi inceleyerek, bu özellikler üzerinde yaş, cinsiyet, sınıf düzeyi, anne eğitim durumu ve baba eğitim durumu değişkenlerinin ne derece etkili olduğunu belirlemektir. Araştırma betimsel ve ilişkisel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma, 2019-2020 eğitim öğretim yılı bahar döneminde, Kırşehir il merkezinde yer alan liselerde okuyan öğrenciler ile yapılmıştır. Çalışmaya 140 kız öğrenci ve 160 erkek öğrenci olmak üzere toplam 300 öğrenci katılmıştır. Çalışma grubunun belirlenmesinde uygun durum örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında öğrencilerin mesleki kişilik tiplerinin belirlenmesi için "Holland Mesleki Tercih Envanteri" ve mesleki olgunluk düzeylerinin belirlenmesi için ise "Mesleki Olgunluk Ölçeği" kullanılmıştır. Elde edilen veriler mesleki olgunluk ile mesleki kişilik tipleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi (r) ile incelenmiştir. Değişkenlerin, cinsiyet türüne ve sınıf düzeyine göre farklılaşmasını tespit etmek için bağımsız örneklemler t test ve Mann Whitney U Testi; yaşa ve anne-baba eğitim seviyesine göre farklılaşmasını tespit etmek için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Kruskal Wallis - H Testi kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları; araştırmacı kişilik tipi, sanatçı kişilik tipi, sosyal kişilik tipi, girişimci kişilik tipi ve gerçekçi kişilik tipleri ile öğrencilerin mesleki olgunluk düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olmadığını göstermektedir. Sadece geleneksel kişilik tipi ile mesleki olgunluk düzeyi arasında düşük düzeyde negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Ayrıca Holland'ın mesleki kişilik tiplerinin tamamının (araştırmacı, sanatçı, sosyal, girişimci, geleneksel ve gerçekçi kişilik tipi) birbirleriyle arasında düşük, orta ve yüksek düzeyde olmak üzere pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. En fazla ilişki girişimci kişilik tipi ile geleneksel kişilik tipi arasında (r=0.66) olan ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. En düşük ilişkinin ise, sanatçı kişilik tipi ile geleneksel kişilik tipi arasında (r=0.17) olduğu görülmüştür.

Profession can be defined as the occupation of individuals based on certain knowledge and skills in order to survive. The person selects and maintains a profession in accordance with his/her interests, abilities and personality characteristics among many kinds of professions. The aim of this study is to examine the relationship between 11th grade and 12th grade high school students' Holland personality types and their professional maturity levels and to determine to what extent the variables of age, gender, grade level, mother's educational status and father's educational status are effective on these characteristics. . The research was carried out using the descriptive and the relational screening model. The study was conducted in the spring semester of the 2019-2020 Academic year with students attending high schools in Kırşehir city center. A total of 300 students, including 140 female students and 160 male students, participated in the study. The contingency sampling method was used to determine the study group. Within the scope of the research, the "Holland Occupational Choice Inventory" was used to determine the professional personality types of the students and the "Occupational Maturity Scale" was used to determine the professional maturity levels. The data obtained were analyzed with Pearson Product Moment Correlation Analysis (r) in order to reveal the relationship between professional maturity and professional personality types. Independent samples t-test and Mann Whitney U test to determine the differentiation of variables according to gender type and grade level; One-way analysis of variance (ANOVA) and Kruskal Wallis - H test were used to determine the differentiation according to age and parental education level. Findings of the research shows that there is no significant relationship between researcher's personality type, artist personality type, social personality type, entrepreneur personality type and realistic personality types and students' professional maturity levels. It has been observed that there is only a low level negative significant relationship between traditional personality type and professional maturity level. In addition, it has been observed that all of Holland's occupational personality types (researcher, artist, social, entrepreneur, traditional and realistic personality type) have a positive significant relationship with each other at low, medium and high levels. It was found that the relationship between entrepreneurial personality type and traditional personality type (r=0.66) was the most common. The lowest correlation was found between the artist personality type and the traditional personality type (r=0.17).