Nevşehir ilinde tarımla ilgili paydaşların tarımsal kuraklık algı, tutum ve davranışlarının analizi ve modellenmesi

Abstract

Son yıllarda iklim değişikliğiyle birlikte hissedilen tarımsal kuraklığın etkilerinin davranışsal iktisat konusundaki çalışmaları giderek ilgi konusu olmaya başlamıştır. Bu çalışmada Türkiye'de tarımsal üretim konusunda önemli bölgelerden biri olan İç Anadolu Bölgesinde yer alan Nevşehir ilinde tarımsal kuraklık konusunda üreticilerin davranışsal niyetlerini etkileyen faktörler araştırılmıştır. Bu kapsamda Nevşehir ili kuru tarım ve sulu tarım sistemi açısından temsil edebilecek 2 adet ilçe Hacıbektaş (Kuru Tarım Sistemi), Derinkuyu (Sulu Tarım Sistemi) Gayeli Örnekleme Yöntemi ile seçilmiş ve bu iki ilçede toplam 212 üretici ile anket soru formları doldurulmuştur. Çalışmada Ki-Kare, T Testi ve F testi gibi temel istatistiki analizler ile istatistiki olarak farklılıklar belirlenmeye çalışılmıştır. Yapay Sinir Ağları ile de üreticilerin tarımsal kuraklık konusundaki "Davranışsal Niyetlerini" belirlemede "Çiftçi ve Çiftlik Tipolojisi" değişkenleri ile Planlı Davranışlar Teorisi çerçevesinde ele alınan "Öznel Normlar", "Tutumlar" ve "Algılanan Davranışsal Kontrolü" değişkenleri dikkate alınmıştır. Yapılan analizlerin sonucunda üreticilerin tarımsal kuraklık konusunda önlem almada davranışsal niyetlerini "Çiftçi ve Çiftlik Tipolojisi" ne ait değişkenlerle birlikte çiftçilerin "Öznel Normlar" grubunda yer alan değişkenlerin en fazla etkilediği belirlenmiştir. Sonuç olarak tarımsal kuraklıkla mücadelede öznel normları oluşturan dışsal baskı kriterlerinin arttırılmasının önemli olduğu söylenebilir. Bu kapsamda farkındalık oluşturmak, organize faaliyetlerde bulunmayı teşvik etmek, hatta bazı noktalarda üreticileri davranışa yönlendirmeye yönelik zorunluluklar oluşturmak kuraklıkla mücadelede önemli olumlu etki oluşturacaktır. Bu nedenle gerek resmi kurumların gerekse STK'lar ile birlikte özel sektörün üreticiyi bu yönde teşvik edici ve hatta özendirici uygulamaları önem taşımaktadır.

In recent years, behavioral economics studies of the effects of agricultural drought, which have been felt with climate change, have become a subject of increasing interest. In this study, the factors to affect the behavioral intentions of producers regarding agricultural drought in Nevşehir province located in Central Anatolia Region, which is one of the important regions in agricultural production in Turkiye, were investigated. In this context, 2 districts Hacıbektaş (Rainfed Farming System) and Derinkuyu (Irrigated Farming System), which can represent Nevşehir province in terms of dry farming and irrigated farming systems, were selected by Purposive Sampling Method and questionnaire questionnaires were filled out with a total of 212 producers in these two districts. In the study, statistically differences were tried to be determined with basic statistical analyzes such as Chi-Square, T Test and F Test. With Artificial Neural Networks, "Farmer and Farm typology" variables and "Subjective Norms", "Attitudes" and "Perceived Behavioral Control" variables considered within the framework of the Theory of Planned Behaviors were taken into consideration in determining the "Behavioral Intentions" of producers on agricultural drought. As a result of the analyses, it was determined that the variables in the "Subjective Norms" group of the farmers together with the variables belonging to the "Farmer and Farm Typology" affect the behavioral intentions of the farmers to take measures against agricultural drought the most. As a result, it can be said that it is important to increase the external pressure criteria that constitute subjective norms in combating agricultural drought. In this context, raising awareness, encouraging organized activities, and even creating obligations to direct producers to behave at some points will have a significant positive impact in the fight against drought. For this reason, it is important that both official institutions and the private sector, together with NGOs, encourage and even incentivize producers in this direction.