Orta Kızılırmak vadisinden toplanan yerel kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerine ait karakterler arası kanonik korelasyonun belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, Kırşehir ekolojik koşullarında Orta Kızılırmak Vadisi'nden toplanan yerel kuru fasulye genotiplerinde verime etki eden bazı agronomik karakterleri ve bu karakterler arasındaki ilişkinin belirlenmesi için yapılmıştır. Orta Kızılırmak Vadisi içinde yer alan 8 farklı ilden toplanmış 246 adet genotip kullanılarak Augmented deneme deseninde ekimi yapılarak yürütülmüştür. İncelenen özellikler; bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, bitkide bakla sayısı ve baklada tane sayısı 1. değişken set olarak alınırken, yüz tane ağırlığı, bitki başına verim, bakla ağırlığı ve bakla uzunluğu ise 2. değişken set olarak alınmıştır. Böylece oluşturulan iki set arasındaki kanonik korelasyonlar yapılmıştır. Çalışma sonucunda incelenen yerel kuru fasulye genotiplerinin; bitki boyunun 31,6-193,2 cm, ilk bakla yüksekliğinin 5,4-82,2 cm, bitkide bakla sayısının 5-87 adet, baklada tane sayısının 1- 6 adet, yüz tane ağırlığının 18,3-53,6 g, bitki başına verimin 3,0-96,8 g, bakla ağırlığının 0,7-3,5 g, bakla uzunluğunun 3,1-12,3 cm değerlerine sahip oldukları görülmüştür. Sonuç olarak; pearson korelasyon analizine göre en fazla bitkide tane sayısı ile yüz tane ağırlığı arasında (-0,31**) çok önemli negatif ilişki, bitkide bakla sayısı ile bitki başına verim arasında (0,81**) çok önemli pozitif ilişki tespit edilmiştir. Kanonik korelasyon analizine göre bitki boyunun bağımsız değişkenlerin içindeki payının %31,6, yüz tane ağırlığının bağımlı değişkenler içindeki payının ise %26,4 oranında olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kuru fasulye, agronomik, kanonik korelasyon, kanonik yükler

This study was carried out to determine some agronomic characters and the relations between these characters on local dry bean genotypes collected from Orta Kızılırmak Valley. This study was conducted in Kırşehir ecological conditions. A total of 246 genotypes were collected from 8 different cities and cultivated in augmented trial design. The plant height, the first pod height, the number of pods per plant and the number of seeds per pod were taken as independent variables, while the yield per plant, yield per plant, weight of pod and length of pod were dependent variables. Thus, canonical correlations between the two sets were made. As a result of the study, the local dry bean genotypes; the length of the plant is 31.6-193.2 cm, the length of the first pod is 5.4-82.2 cm, the number of pods is 5-87, the number of pods is 1-6, the weight of a hundred is 18.3-53.6 g , the yield per plant was found to be 3,0-96,8 g, the weight of pods was 0,7-3,5 g, and the length of pods was 3,1-12,3 cm. As a result; According to the Pearson correlation analysis, there was a very significant negative correlation between the number of grains per 100 trees and the weight of one hundred trees (-0,31 **), and a very significant positive correlation between the number of beans per plant and yield per plant (0,81 **). According to the canonical correlation analysis, it was determined that the share of plant height in independent variables was 31.6% and that of one hundred grains in dependent variables was 26.4%. Key words: Dry bean, agronomic, canonical correlation, canonic loads