Osmaniye Düziçili Aşık Mustafa Çabuk'tan derlenen Köroğlu türkülü hikayeleri (İnceleme-metinler)

Abstract

Konusu genellikle kahramanlık ve aşk olan, gerçek veya gerçeğe yakın hikâyelerin anlatıldığı anlatım türüne "halk hikâyesi" denir. Halk hikâyeleri eski dönemlerin sosyal, politik ve kültürel özelliklerini yansıtır. Hikâyeleri anlatan kişiye "âşık" denir. Yalın bir dil kullanmayı tercih eden âşıklar, hikâyelerini anlatırken kahramanların duygu ve düşüncelerini yansıtmak için nazmı; anlatımı hızlandırmak için de nesri kullanırlar. Ne yazık ki, günümüzde "âşıklık geleneği" yok olmaya yüz tutmuştur. Bu gelenek Anadolu'nun sadece birkaç yerinde devam etmektedir. Çukurova Bölgesi "âşıklık geleneği"nin bozulmadan devam ettiği nadir yerlerdendir. Çukurova'da âşıklar ellerinde sazlarıyla köy köy dolaşarak halk hikâyelerini ve türkülerini kahvehanelerde ve çeşitli mekânlarda aktarmaktadırlar. Bu şekilde hem kültürel mirasımızın devamlılığını hem de geçimlerini sağlamaktadırlar. Çalışmamızda, unutulmaya yüz tutmuş olan âşıklık geleneğini yaşatmaya çalışan 21. yüzyılın önemli âşıklarından Düziçili Âşık Mustafa Çabuk'un (Tus Mustafa) hayatı, sanatı ve eserleri hakkında bilgiler verilmiştir. Ayrıca araştırma konusunun özelliklerine ve bu konuda yapılan çalışmalara değinilmiştir. Performans (İcra Gösterim) Teori hakkında bilgiler sunulmuştur. Âşık Mustafa Çabuk'tan derlenen sekiz Köroğlu Kolu (Turna Teli, Yemen, Horasan, Dağıstan, Moskof, Köroğlu'nun Ayvaz'ı Kaçırması, Köroğlu'nun Esir Düşmesi ve Şam Seferi Hikâyeleri) tahlil edilmiştir. Çalışmamızda inceleme yöntemi olarak İsmail Görkem'in "Halk Hikâyeleri Araştırmaları, Çukurovalı Âşık Mustafa Köse ve Hikâye Repertuvarı" adlı kitabında kullandığı Performans Teori yöntemi, modern şiir ve hikâye tahlil yöntemleri kullanılmıştır.

Folk tale is a kind of narrative in which real or real like stories are narrated and whose subject is generally heroism and love folk tales reflect social, political and cultural features of the old periods. The storyteller is called minstrels. The minstrels use both proses and verses while they narrate a story. They refer to prose to accelerate the narration of events, at the same time, they use verses to reflect the thoughts and feelings of the heroes. Unfortunately; "the minstrel tradition" is faced extinction today. This tradition appears only a few places in Anatolia. Çukurova Region is one of the rare places where "minstrel tradition" has contiuned invariably. In Çukurova, The minstrel narrate folk tales and ballads to audiences in coffeehouses and various places by wandering vilage to vilage with their musical instruments (saz) in their hands. In this manner, they help both our cultural heritage to contiune and earn their income. In this study, the information about the life, art and works of Minstrel Mustafa Çabuk, who has been one of the most important minstrels of twenty-first century, when minstrel tradition has started to fade into oblivition, has been introduced. In this thesis, the features of research topic and research works on this topic are included. The information about Performance Theory is presented. Eight variants belongs to Köroğlu (Turna Teli, Yemen, Khorassan, Muscovy, Köroglu kidnapped Ayvaz, Köroğlu was prisoned and Stories of Damascus Expedition) which are obtained from Minstrel Mustafa Çabuk are examined. In this study, Performance Theory method, which is used by İsmail Görkem in his books "Halk Hikâyeleri Araştırmaları, Çukurovalı Âşık Mustafa Köse and Hikâye Repertuvarı" , modern poetry and story analysis methods are used as method of investigation.