Parkinson hastalarında aksiyon gözlem terapisi ve ayna terapisinin üst ekstremite fonksiyonları ve yaşam kalitesi üzerine etkinliğinin değerlendirilmesi

Abstract

Parkinson Hastalığı bazal ganglionlardaki dopaminerjik nöronların kaybıyla giden nörodejeneratif bir hastalıktır. Klinik bulguları arasında bradikinezi, rijidite, istirahat tremoru ve postür bozukluğu görülür. Üst ekstremite bozuklukları daima asimetrik başlangıç göstermekte ve bu bozukluklar yaşam kalitesinde azalmaya sebep olabilmektedir. Hastalığın ana tedavisi medikaldir ancak beraberinde rehabilitasyon programları da uygulanmaktadır. Konvansiyonel rehabilitasyon programlarında eklem hareket açıklığı, germe, güçlendirme, denge, postür, yürüme ve solunum egzersizleri bulunur. Son yıllarda yeni egzersiz yöntemleri de kullanılmaya başlanmıştır. Bu tedaviler içerisinde hareketin nöral yapılarını organize etmek ve hareketi kolaylaştırmayı hedefleyen aksiyon gözlem terapisi ve ayna terapisi de bulunmaktadır. Bu çalışma, aksiyon gözlem terapisi ve ayna terapisinin üst ekstremite fonksiyonlarına ve yaşam kalitesine etkisini değerlendirmek için tek kör, randomize kontrollü olarak tasarlandı. Hoehn Yahr evresi ? 3 olan toplam 45 Parkinson hastası kapalı zarf yöntemiyle 3 gruba ayrıldı. İlk gruba sadece konvansiyonel tedavi, ikinci gruba konvansiyonel tedaviye ek aksiyon gözlem terapisi ve üçüncü gruba konvansiyonel tedaviye ek olarak ayna terapisi verildi. Hastaların tedavi öncesi, tedavi sonrası ve tedavi sonrası 3.ayda el kavrama gücü, el becerisi (Dokuz Delikli Tahta Çivi Testi, Kutu Blok Testi, Minnesota El Beceri Testi), yaşam kalitesi ve fonksiyonelliği (Parkinson Hastalığı Anketi, Duruöz El İndeksi) ve motor gelişimi (Birleşik Parkinson Değerlendirme Ölçeği motor muayene bölümü) değerlendirildi. El becerisi değerlendirilmesi için yapılan testlerin hepsinde, tüm gruplarda tedavi sonrasında iyileşme görüldü. Dokuz Delikli Tahta Çivi Testi'nde tedavi sonrası 3.ay değerlerinde konvansiyonel tedavi grubundaki el becerisi aksiyon gözlem terapisi grubuna göre anlamlı olarak geriledi (p<0,05). Kutu Blok Testi'nde tedavi sonrası ve tedavi sonrası 3.ay ölçümlerinde gruplar arasında anlamlı farklılık bulundu (p<0,05), aksiyon gözlem terapisi ve ayna terapisi gruplarında el becerisindeki iyileşme konvansiyonel tedavi grubuna göre istatistiksel olarak anlamlıydı (p<0,0167). Minnesota El Beceri Testi'nde de tedavi sonrası ve tedavi sonrası 3.ay ölçümlerinde gruplar arasındaki farklılık anlamlı bulundu (p<0,05), yapılan ikili analizlerde her iki ölçümde de konvansiyonel tedavi grubuna göre aksiyon gözlem terapisi ve ayna terapisi gruplarındaki iyileşme anlamlı bulundu(p<0,0167). El kavrama gücü değerlerine bakıldığında kaba kavrama, lateral kavrama, üçlü kavrama ve uç uca kavrama ölçümlerinde tedavi grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmadı (p>0,05), ancak grup içi değerlendirmelerde tüm gruplarda iyileşme görüldü. Tedavi sonrası 3.ay ölçümlerinde, konvansiyonel tedavi grubunda kaba kavrama ve lateral kavrama gücünde azalma bulunurken aksiyon gözlem terapisi ve ayna terapisi grubunda kavrama gücünün korunduğu bulundu. Yaşam kalitesini değerlendirmek için uygulanan Parkinson Hastalığı Anketinde tüm gruplarda tedavi sonrası değerlendirmede yaşam kalitesinde iyileşme vardı, gruplar arası değerlendirmede tedavi sonrası ölçümler arasında anlamlı farklılık bulunmadı (p>0,05). Duruöz El İndeksi'nde tüm gruplarda tedavi sonrası değerlendirmede el fonksiyonlarında iyileşme bulundu, aksiyon gözlem terapisi ve ayna terapisi grubundaki iyileşmeler ise konvansiyonel tedavi grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p<0,05). Birleşik Parkinson Hastalığı Değerlendirme Ölçeği motor muayene bölümünde tüm gruplarda tedavi sonrası ölçümlerde motor iyileşme bulundu, gruplar arasında ise motor iyileşme yönünden anlamlı farklılık bulunmadı (p>0,05). Sonuç olarak, üst ekstremite fonksiyonlarında etkilenme olan Parkinson hastalarında konvansiyonel tedaviye eklenen aksiyon gözlem terapisi veya ayna terapisi el becerilerinde artış sağlamakta, bu da fonksiyonelliğe ve yaşam kalitesine olumlu olarak yansımaktadır.

Parkinson's Disease is a neurodegenerative disease with the loss of dopaminergic neurons in the basal ganglia. Clinical findings include bradykinesia, rigidity, resting tremor, and posture disorder. Upper extremity disorders always show an asymmetrical onset and these disorders can cause a decrease in quality of life. The main treatment of the disease is medical, but rehabilitation programs are also applied. Conventional rehabilitation programs include range of motion, stretching, strengthening, balance, posture, walking and breathing exercises. In recent years, new exercise methods have also been used. Among these treatments are action observation therapy and mirror therapy, which aim to organize the neural structures of movement and facilitate movement. This study was designed as a single-blind, randomized controlled trial to evaluate the effects of action observation therapy and mirror therapy on upper extremity functions and quality of life. A total of 45 Parkinson's patients with Hoehn Yahr stage ? 3 were divided into 3 groups using the closed envelope method. The first group received only conventional treatment, the second group received action observation therapy in addition to the conventional treatment, and the third group received mirror therapy in addition to the conventional treatment. Hand grip strength, dexterity (Nine Hole Peg Test, Box and Block Test, Minnesota Manual Dexterity Test), quality of life and functionality (Parkinson's Disease Questionnaire, Duruöz Hand Index) and motor development (Unified Parkinson's Assessment Scale (motor examination section) were evaluated. In all tests for dexterity assessment, all groups showed improvement after treatment. In the Nine Hole Peg Test, dexterity in the conventional treatment group decreased significantly at the 3rd month after the treatment compared to the action observation therapy group (p<0.05). In the Box and Block Test, a significant difference was found between the groups in the post-treatment and post treatment measurements at the 3rd month (p<0.05), the improvement in dexterity in the action observation therapy and mirror therapy groups was statistically significant compared to the conventional treatment group (p<0.0167). In the Minnesota Manual Dexterity Test, the difference between the groups was found to be significant in the post-treatment and post-treatment measurements at the 3rd month (p<0.05), in both measurements, there was a significant difference between the conventional treatment group and the action observation therapy and mirror therapy groups in both measurements (p<0.0167). When the hand grip strength values were examined, there was no statistically significant difference between the treatment groups in the measurements of coarse grip, lateral grip, triple grip and end-to-end grip (p>0.05), but improvement was observed in all groups in intragroup assessments. In the 3rd month measurements after the treatment, it was found that the coarse grip and lateral grip strength were decreased in the conventional treatment group, while the grip strength was preserved in the action observation therapy and mirror therapy group. In the Parkinson's Disease Questionnaire applied to evaluate the quality of life, there was an improvement in the quality of life in the post-treatment evaluation in all groups, but there was no significant difference between the post-treatment measurements in the evaluation between the groups (p>0.05). In the Duruöz Hand Index, hand functions were improved in all groups in the post-treatment evaluation, while the improvements in the action observation therapy and mirror therapy group were statistically significant compared to the conventional treatment group (p<0.05). In the motor examination section of the Unified Parkinson's Disease Rating Scale, motor improvement was found in all groups after treatment, but no significant difference was found between the groups in terms of motor improvement (p>0.05). As a result, action observation therapy or mirror therapy added to conventional treatment in Parkinson's patients with impaired upper extremity functions increases hand skills, which positively reflects on functionality and quality of life