Rasim Özdenören'in denemeleri ve denemeciliği

Abstract

Rasim Özdenören öykü ve deneme yazarı olarak bilinir. Yazarın üzerinde durulması gereken diğer bir özelliği de fikir adamı yönüdür. İlk öyküsü 1957 yılında yayımlandıktan bu yana yaklaşık atmış yıldır öykü ve deneme yazarlığı devam eder. Onun düşünsel yanı öykülerine ve denemelerine yansır. Deneme düşünsel birikimlerin ifadesi olan bir türdür. Kaynağı Yunan edebiyatına kadar dayandırılır. Batı edebiyatında Fransız yazar Montaigne ve İngiliz yazar Bacon denemenin önemli isimleri sayılır. Türk edebiyatında özellikle cumhuriyetten sonra deneme türüne olan ilgi artar. Rasim Özdenören'in deneme kategorisinde yirmi iki kitabı yayımlanır. Bu sayıya bakıldığında onun denemeyi çok tercih ettiği görülür. Diğer taraftan onun düşünce adamı yönü de bu tercihte etkili olur. Denemelerinde İslâmî düşünme biçimi, Batı medeniyeti eleştirisi, Batı medeniyetinin temelleri, kavramsal karışıklıklar, şehir, bireyin hayat karşısındaki tavrı, aşk gibi konular etrafında düşünce egzersizleri yapar. Bizim çalışmamızın amacı Rasim Özdenören'in düşünsel yanı ve onun fikir adamı kimliği olduğu için yazarın denemelerini okuyarak notlar aldık. Diğer taraftan yazar için hazırlanan dergi özel sayılarını ve kitapları inceledik. Yazarın düşünce zeminin oluşumunu açıklamaya çalıştık. Yazarın denemeleri içinde asıl üzerinde durulması gereken edebiyat, roman, öykü, şiir, eleştiri alt başlıkları altında incelediğimiz kısımdır. Bu başlık altındaki yazılar kuramsal niteliğe sahiptir. Yazarın edebiyat yazıları tasnif edilip değerlendirilerek edebiyat, roman, öykü, eleştiri hakkındaki kuramsal yaklaşımları tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Deneme, Edebiyat Yazıları, Eleştirel Deneme, Rasim Özdenören

Rasim Özdenören is a well known story and essay writer. Another characteristic of the writer that needs emphasis is that he is an idea man. Since his first story was published in 1957, he has been writing stories and essays for 60 years. Rasim Özdenören's way of thinking shows itself in his stories and essays. Essay is a kind of writing in which collective thinking is used. It roots in Greek/Latin literature. French writer Montaigne and British writer Bacon are counted as essential names of essay writing. After the declaration of the Republic, the tendency towards essay writing in Turkish literature has increased. Rasim Özdenören's seventeen books, which include essays, have been published. If we consider the number, it is obvious that Rasim Özdenören has preferred essay over the other types. Especially his being a man of thought has affected his inclination towards essay writing. In his essays, Rasim Özdenören has dealt with İslâmic thinking, basis for Western civilization, conceptual confusions, individuals' reactions to the life, love, cities, situation of the World and international politics. The purpose of our study is that enlightening the reader about Rasim Özdenören's ideas and his being a man of thought. Thus, we have read about him have taken some essential notes about him. We have also examined the periodicals and books that give information about Rasim Özdenören's literary works. We have given a trial to explain how Rasim Özdenören's thoughts have come to existance. The part of the study in which we have covered Rasim Özdenören's essays, poems, stories, novels and criticisms is the most important piece of the study. This knowledge has an instutional quality. By examining his literary works, writer's approach towards poem, story, novel and criticism has been uncovered. Keywords: Essay, Literary works, Critical essay, Rasim Özdenören