Sadru's-Salâh (metin, inceleme, sözlük ve tıpkıbasım)

Abstract

Türkler, İslamiyeti benimsedikten sonra bu dinin şartlarını öğrenmek ve yerine getirmek için dinî eserleri Türkçeye çevirmiş ve dinin şartlarını yerine getirebilmek adına kılavuz kitaplar yazmıştır. Üzerinde çalıştığımız, Derviş Muhammed oğlu Mustafa tarafından yazılan bu eser, yazıldığı dönemdeki insanların dinî görevlerini yerine getirirken sıkıntılarını konu alan Sadrü'ş-Şeria, Kudûrî ve Dürer-i Gurer adlı eserlerden faydalanarak yazılmıştır. Bazı bölümler çeviri olmakla birlikte bazılarını yazar kendisi yazmıştır. Yazar, bu dinî konuları 41 bölümde anlatmıştır. Çalışmamızda, önce eserin çeviriyazılı metnini oluşturduk. Okuma esnasında varak ve satır numarasını parantez içine alarak gösterdik (ör. 1a/a). Eserdeki Arapça dua, tekbir vb. kısımları özgün biçimleriyle metne ekledik. Açıklaması yapılan dini terimleri transkribe ettik. Metinde noktalama işaretlerini kullanmadık. Çok az bir bölümü harekeli olan metni harekelere bağlı kalarak bire bir çevirdik. Harekesiz olan sözcüklerin başka yerlerde yazılışlarını göz önünde bulundurduk. Bu sözcükleri cümlenin anlamı ve sözcüğün yapısına göre biz değerlendirdik. Dil incelemesinde sözcüklerin ve eklerin tespitinde dönem eserleriyle ilgili çalışmalarını göz önünde bulundurduk ve metnin dışına çıkmadık. Çalışmamız; dil bilgisi, metin ve sözlük olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Dil incelemesini de ses ve şekil bilgisi olmak üzere iki bölüme ayırdık. Dil incelemesinde ağırlığı yazım konusuna verdik. Sonuç bölümünde eserin genel değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışmada yararlanılan eserlerin künyesi son bölüme eklenmiştir. Anahtar Kelimeler: Sadru's-Salah, Derviş Muhammed oğlu Mustafa, Osmanlı Türkçesi, 17. yüzyıl, fıkıh.

The Turks, after adopting Islam, then translated religious works into Turkic languages to learn and fulfill the conditions of this religion and wrote guide books in order to fulfill the conditions of religion. This work, which we have been working on, written by Mustafa of Dervish Muhammad, was written by using the works of Sadrü'ş-Şeria, Kudûrî and Dürer-i Gurer, which deal with the troubles while performing the religious duties of the people at the time of writing. Some parts have been written by the author himself, along with translation. The author described these religious subjects in 41 chapters. In our work, we first created the transcript of the work. During the reading we showed the leaf and line number in parentheses (example 1a / a). Arabic prayer in the work, tekbir etc. we added text to the parts in their original form. We transcribed religious terms that were explained. We did not use punctuation in the text. A very small part of the text was moving, depending on the movements of the individual. We took into consideration the spelling of the words that were still in motion elsewhere. We evaluated these words according to the meaning of the word and the structure of the word. We took into account the studies of the period works in the determination of words and suffixes in the linguistic examination and we did not go beyond the text. Our study; consists of Language information, text and dictionary. We separated the language examination into two parts, sound and figure knowledge. We gave weight to the spelling in the language examination. In the conclusion section, a general evaluation of the work was made. The last division of the works which are used in the study has been added. Keywords: Sadru's-Salah, Mustafa of Dervish Muhammed's son, Ottoman Turkish, 17th Century, canon law.