Sıdıklı Küçükboğaz Baraj Gölü'nde yaşayan turna balığı (Esox lucius L., 1758)'nda ağır metal birikimi

Abstract

01.03.2012- 28.02.2013 tarihleri arasında yapılan bu çalışmada, Orta Anadolu Bölgesinde yer alan Sıdıklı Küçükboğaz Baraj Gölü?nden alınan su, sediment ve Esox lucius örneklerinin solungaç, bağırsak, deri, doku ve karaciğerinde toksik etkiye sahip Cu, Fe, Mn, Zn, Cr ve Al gibi ağır metallerin konsantrasyonları ve bunların mevsimlere göre değişimleri araştırılmıştır. Çalışma süresince; 15 adet turna Sıdıklı Küçükboğaz Baraj Gölü?nün değişik bölgelerinden mevsimlik periyotlarla yakalanarak incelenmiştir. Örneklerin ağır metal analizleri AAS cihazı ile yapılmıştır. Sıdıklı Küçükboğaz Baraj Gölü?nde yapılan bu çalışmada suda ölçülen pH değerleri 7,66-8,06 arasında, sıcaklık değerleri ise 5,1-22,90C arasında ölçülmüştür. Suda yapılan ağır metal analizi sonucunda Cr hiçbir mevsimde tespit edilememiştir. En fazla rastlanılan metallerin Al ve Zn olduğu saptanmıştır. Sedimentte yapılan ağır metal analizinde Mayıs-Haziran ve Temmuz ayları dışında Cr?ye rastlanılmamıştır, en fazla birikim gösteren metalin İlkbahar-Yaz-Sonbahar ve Kış mevsimlerinde Al olduğu tespit edilmiştir. Dokularda tespit edilen ağır metallerin düzeyleri arasındaki farklılıkların önem derecesini belirlemek için t testi kullanılmıştır. Turnanın bazı doku ve organlarında yapılan ağır metal analizleri sonucunda; İlkbahar?da Fe karaciğerde, Zn bağırsak ve solungaçta, Cu karaciğerde tespit edilmiştir. Yaz `da Cu karaciğerde, Fe karaciğerde, Mn solungaç ve deri de, Zn bağırsakta, Al bağırsakta tespit edilmiştir. Sonbahar?da Cu karaciğerde, Fe karaciğerde, Zn bağırsak ve solungaçta, Kış?ta ise Mn solungaçlarda tespit edilmiştir. Cu, Fe, Zn, Cr, Al ise dokular arasında farklılık göstermemektedir. Çalışma sonunda ağır metallerin en fazla karaciğer ve solungaçlarda biriktiği saptanmıştır.

In this paper done between 01.03.2012- 28.02.2013, I have studied the concentrations and seasonal variations of toxic heavy metals such as Cu, Fe, Mn, Zn, Cr and Al in gills, gut, skin, tissues and livers of the water, sediment and Esox lucius samples obtained from Sıdıklı Küçükboğaz Dam Lake in Central Anatolia. 15 pikes were caught and observed seasonally from different parts of Sıdıklı Küçükboğaz Dam Lake during the research. The heavy metal analyses of the samples have been made with AAS equipment. Ph value measured in the Sıdıklı Küçükboğaz Dam Lake was between 7, 66-8, 06 and, potential temperature was measured between 5, 1-22,90C. In the result of the heavy metal analysis made in water, We could not find Cr in any season. Among the heavy metals localized mostly were Al and Zn. In the heavy metal analysis made in sediment, no Cr was localized except the months May, June and July, the most accumulated metal in May-June and July was detected to be Al. T test was applied in order to determine the importance of differences between the metals detected in tissue and organs.Fe in the liver, Zn in gut and gill, Cu in liver were detected in the results of heavy metal analysis made in pikes? some tissues and organs in spring time. Cu in liver, Fe in liver, Mn in gill and skin, Zn in gut, Al in gut were detected in summer time. Cu in liver, Fe in liver, Zn in gut and gill in autumn, Mn in gills in winter were detected. Cu, Fe, Zn, Cr, Al have no difference in tissues. As a result, it has been decided that heavy metals have been accumulated mostly in liver and gills.