Türkçe öğretmeni adaylarının üst bilişsel okuma stratejileri ile duygusal zekâları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Okuma hem seslendirmeye hem anlamlandırmaya dayalı olan hem zihinsel hem fiziksel aktiviteleri de içine alan bireyin üst bilişinin ve duygusal zekâsının da dahil olduğu derinlemesine araştırılması gereken önemli bir alandır. Bu çalışmada Türkçe Öğretmeni adaylarının üst bilişsel okuma stratejileriyle duygusal zekâları arasındaki ilişkinin farklı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Nicel bir araştırma yapıldığı için ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya 2021-2022 eğitim dönemi içerisinde Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği 1,2,3 ve 4. sınıf öğrencilerinden 175 Türkçe Öğretmeni adayı katılmıştır. Öğretmen adaylarının üst bilişsel okuma strateji becerilerini ölçmek için 2004 yılında Taraban, Kerr ve Rynearson tarafından geliştirilen, "Üst bilişsel Okuma Stratejileri Ölçeği" kullanılmıştır. Türkçe Öğretmeni adaylarının duygusal zekâ özelliklerini belirlemek amacıyla da "Schutte Duygusal Zekâ Ölçeği" kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 25.0 paket programıyla analiz edilip değerlendirilmiştir. Sonuçların istatistiksel analizi ve değerlendirilmesi için t testi, tek faktörlü varyans analizi, korelasyon analizi kullanılmıştır. Duygusal zekâ özellikleri ve üst bilişsel okuma stratejileri cinsiyet değişkenine göre kadınlar lehine anlamlı farklılık gösterirken yaş faktörü iki test sonucuna göre de anlamsız çıkmıştır. Duygusal zekâ özellikleri birinci sınıflar hariç diğer gruplarda artma eğilimindedir; üst bilişsel okuma stratejileri ise birinci ve dördüncü sınıf öğrencilerinde yükselme eğilimindedir. Duygusal zekâ özellikleri ile bir yılda okunan kitap sayısına bakıldığında 11-20 aralığında kitap okuyanların duygusal zekâ düzeyleri artma eğilimindeyken; 11-20 ve 21 ve üzeri kitap okuyanların üst bilişsel okuma stratejileri yükselme eğilimdedir. Araştırma sonucunda üst bilişsel okuma stratejilerini kullanma düzeyi ile duygusal zekâ arasında pozitif yönlü, anlamlı ve orta düzey bir ilişki olduğu saptanmıştır. Üst bilişsel okuma stratejileri arttığında duygusal zekâ; duygusal zekâ arttığında ise üst bilişsel okuma stratejileri artış göstermektedir. Araştırmada elde edilen sonuçlar alanyazındaki çalışmalarla karşılaştırılarak bazı önerilerde bulunulmuştur.

Reading is an important area that needs to be investigated in depth, including both mental and physical activities, which are based on both vocalization and interpretation, including the individual's metacognition and emotional intelligence. In this study, it is aimed to examine the relationship between the metacognitive reading strategies and emotional intelligence of Turkish teacher candidates in terms of different variables. As a quantitative research was conducted, the relational screening model was used. 175 Turkish teacher candidates from Kırşehir Ahi Evran University Turkish Language Teaching Department 1,2,3 and 4th grade students participated in the research in the 2021-2022 academic year. The "Metacognitive Reading Strategies Scale", developed by Taraban, Kerr, and Rynearson in 2004, was used to measure pre-service teachers' metacognitive reading strategy skills. In order to determine the emotional intelligence characteristics of Turkish Teacher candidates, the "Schutte Emotional Intelligence Scale" was used. The data obtained were analyzed and evaluated with the SPSS 25.0 package program. T test, single factor analysis of variance, correlation analysis were used for statistical analysis and evaluation of the results. Emotional intelligence characteristics and metacognitive reading strategies differed significantly in favor of women according to the gender variable, while the age factor was insignificant according to the results of both tests. Emotional intelligence characteristics tend to increase in other groups except freshmen; metacognitive reading strategies tend to increase in first and fourth grade students. When we look at the number of books read in a year with emotional intelligence characteristics, while the emotional intelligence levels of those who read books in the range of 11-20 tend to increase, the metacognitive reading strategies of those who read 11-20 and 21 and above tend to increase. As a result of the research, it was determined that there is a positive, significant and moderate relationship between the level of using metacognitive reading strategies and emotional intelligence. Emotional intelligence when metacognitive reading strategies increase; When emotional intelligence increases, metacognitive reading strategies increase. The results obtained in the research were compared with the studies in the literature and some suggestions were made.