Yağ keteninde (Linum usitatissimum L.) farklı ekim normlarının verim ve kaliteye etkisi

Abstract

Bu çalışma, 2021 yılında Kırşehir ekolojik koşullarında bazı yağlık keten çeşitleri (Beyazgelin, Sarıgelin ve Karakız) ile bu çeşitlerin farklı ekim normunun (200, 400, 600, 800, 1000 ve 1200 adet/m2) yağlık ketende verim ve verim öğelerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Deneme, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada yağ keteni bitkisinin çıkış süresi (gün), çiçeklenme süresi (gün), olgunlaşma süresi (gün), bitki boyu (cm), teknik sap uzunluğu (cm), yan dal sayısı (adet), bitki başına kapsül sayısı (adet), kapsülde tohum sayısı (adet), kapsül eni (mm), kapsül boyu (mm), bin tane ağırlığı (g), bitki sayısı (adet/m2), ham yağ oranı (%), tohum verimi (kg/da) ve ham yağ verimi (kg/da) incelenmiştir. Denemeden elde edilen sonuçlara göre çeşitlerin ve ekim normunun çıkış, çiçeklenme ve olgunlaşma gün sayısına etkisi önemli bulunurken en erken gelişim Sarıgelin çeşidinden gözlenmiş ve ekim normu artıkça erkencilikte artış tespit edilmiştir. Karakız çeşidi bitki boyu (34.71 cm) ve teknik sap uzunluğu (26.57 cm) yönünden en iyi sonuçları vermiştir. Yan dal sayısı, kapsül ve kapsülde tohum sayısı hem çeşit hem de ekim normuna göre farklılık göstermiş ve ekim normu artışı ile yan dal, kapsül ve kapsül tohum sayısında azalma tespit edilmiştir. Ekim normu artışı ham yağ oranında düşüşe neden olurken tohum verimi ve ham yağ veriminde artışa neden olmuştur. Tohum ve ham yağ verimi yönünden en yüksek değer Beyazgelin çeşidinden sırasıyla en yüksek tohum 123.40 kg/da ve ham yağ verimi 45.01 kg/da olurken, ekim normuna göre 1000 adet/m2 uygulamasından sırasıyla 143.10 kg/da ve 51.37 kg/da olmuştur. Temmuz 2022, 52 Sayfa Anahtar kelimeler: Yağ keteni, ekim normu, verim, yağ oranı

This study was conducted to determine the effects of some linseed varieties (Karakız, Beyazgelin and Sarıgelin) and sowing rates (200, 400, 600, 800, 1000 and 1200 piece/m²) on yield and yield parameters under the ecological conditions of Kırşehir in 2021. The experiment was conducted in a randomized split-block design with three replicates. In the research, the number of emergence, flowering and maturity period (days), plant height (cm), the technical stem length (cm), the number of lateral branches and capsules per plant (pieces), number of seeds in the capsule (pieces), capsule width and length (mm), thousand seeds weight (g), number of plants (pieces/m2), crude oil ratio (%), seed yield (kg/da) and crude oil yield (kg/da) were investigated. According to the results obtained from the experiment, the effect of cultivars and sowing norm on the number of emergence, flowering and maturation days were found to be significant, while the earliest development was observed in Sarıgelin variety, while an increase in earliness was detected as sowing norm increased. Karakız variety gave the best results in terms of plant height (34.71 cm) and technical stem length (26.57 cm). The number of lateral branches and capsule, the number of seeds in the capsule significantly different according to both the variety and the sowing norm, and a decrease in the number of lateral branches, capsules and seeds in capsule were determined with the increase in sowing norm. While the increase in the sowing norm caused a decrease in the crude oil rate, an increase in the seed yield and crude oil yield. The highest value of seed and crude oil yield were determined from Beyazgelin variety as 123.40 kg/da and 45.01 kg/da respectively. According to the sowing norm the highest seed and crude oil yield were obtained from 1000 seed/m2 sowing norm as 143.10 kg/da and 51.37 kg/da respectively. July 2022, 52 Pages Keywords: Linseed, sowing rates, yield, oil rate