Değerler Dünyası Açısından Namık Kemal’in Tiyatroları Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Toplumlar, kültürlerini kendi tarihlerinin içindeki değer yargıları ve nesilden nesile aktarılan evrensel değerler sayesinde oluşturur. Kültürü oluşturan maddi ve manevi değerler, yaşam tarzımızı belirleyerek davranışlarımız ve kararlarımıza yön vermektedir. İnsanın doğum ve ölüm arasındaki hayatı belli değerler üzerine kuruludur ve kişi bu şekilde hayatı anlamlandırmaya çalışır. Aradığımız anlam duygusunu değerler sayesinde bularak köklü değişiklikler meydana getirebiliriz. Namık Kemal, Türk edebiyatında özgün kimliği ile yer edinerek edebiyat aracılığı ile topluma yön vermek isteyen Tanzimat dönemi yazarlarımızdandır. Tanzimat dönemi Türk edebiyatında tiyatro, roman, gazete yazarlığı gibi birçok türde eserler vermiştir. Özellikle tiyatroları ile toplumun problemlerini ele almış usta bir sanatçıdır. Namık Kemal'in tiyatroları, Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşanan siyasi çalkantılar ve toplumsal değişimler üzerine kuruludur. Değerlerin toplumlar üzerinde değiştirici etkisi bulunmaktadır. Tiyatro eserlerini amacına ulaşabilmek için kullanan Namık Kemal'in eğlenceli bir okul olarak ifade ettiği tiyatro oyunlarında, değerler dünyası üzerine araştırmaya konu olan veriler Namık Kemal'in piyesleri üzerinden sağlanmaktadır. Geleneklerine bağlı olan Namık Kemal'in piyeslerinde tarihten izler bularak Türk toplumunun olumlu özelliklerine rastlarız. Namık Kemal genellikle tiyatrolarında tarihi ve sosyal olayları ele alarak okura mesajlar vermeyi, okuru düşünmeye yöneltme ve bilinçlendirmeyi hedeflemiştir. Namık Kemal, nasıl bir dünya istediğini piyesleri üzerinden okuyucuya aktarır. Tiyatroları daha çok milli değerlere dikkat çekmektedir. Araştırmanın amacı, Namık Kemal'in tiyatro eserlerini değerlere duyarlık bağlamında incelemektir. Vatan yahut Silistre, Zavallı çocuk, Akif Bey, Gülnihal, Celaleddin Harzemşah ve Kara Bela adında altı tiyatro eseri bulunan Namık Kemal, mektuplarında en sevdiği türün tiyatro olduğunu vurgular. Tiyatroları daha çok dram türündedir. Namık Kemal‟in piyeslerinde idealize ettiği oyun kahramanları vatanını milletini seven, hür, adil, çalışkan, dürüst, fedakâr, kahraman insanlardır. Piyeslerinde toplumsal eleştiriyi güçlü bir şekilde yaparken döneminin gerçeklerini de yansıtmıştır. Namık Kemal olumlu insan tiplemeleri ile milli birlik ve beraberliği sağlamak istemiş oyun kahramanlarını aşk, sevgi, vatanseverlik, kahramanlık, fedakârlık, adalet, insan hakları gibi değerler etrafında birleştirerek bu değerleri yüceltmiştir. Yazar, olumsuz insan tiplemeleri ile de insanların değerlerini yitirmesi sonucunda toplumda oluşabilecek tahribata dikkat çekmiştir.