Türk Basın Hayatında İktisadiyat Mecmuası

Abstract

II. Meşrutiyet’in ilanı Türk tarihi açısından dönüm noktası sayılabilecek olayların başında gelmektedir. Bu dönemde hükümeti elinde bulunduran İttihat ve Terakki ile birlikte devlet iktisadi, siyasi ve sosyal alanda gözle görülür bir değişim sürecine girmiştir. Örneğin Kanun-i Esasi tekrardan yürürlüğe girmiş, devlet yönetiminde meclis tekrardan söz sahibi olmuş, iktisat bir bilim dalı olarak incelenmeye başlanmış ve özellikle basın hayatında ciddi bir hareketlenme meydana gelmiştir. Bununla birlikte İttihat ve Terakki, devlet yönetimini eline geçirdiği ilk yıllarda İngiltere menşeili liberal iktisat politikasını benimsemiş ancak Birinci Dünya Savaşı’nın sebep olduğu koşullar neticesinde bu politikayı terk ederek daha himayeci ve korumacı olan ve aynı zamanda Cumhuriyet Dönemi’ne yansıması “devletçilik” ilkesi olan “milli iktisat” politikasını benimsemiştir. İşte bu gelişmelerin bir sonucu olarak yayın hayatına başlayan İktisadiyat Mecmuası, İttihat ve Terakki’nin yarı resmi yayın organı olarak, milli iktisat düşüncesinin ilmi esaslarını belirlemek amacıyla yayınlanmıştır. Bu cümleden hareketle mecmuada iktisadın alt kolları olan sanayi, ziraat ve ticaret alanlarında pek çok makale yayınlandığı gibi çoğu Avrupa devletinin iktisadi durumu hakkında da bilgiler verilmiştir. “İlmî ve amelî her nevi iktisadî meselelerden bahseder” sloganını kendisine düstur edinen mecmua 1916-1917 yılları arasında toplam 69 sayı olarak yayınlanmış ve editörlüğünü Celal Sahir (Erozan) üstlenmiş, Tekin Alp başta olmak üzere Ziya Gökalp ve Galip Haldun gibi dönemin önde gelen aydınları ise başyazarlık görevini yerine getirmişlerdir. Bu çalışmada, İktisadiyat Mecmuası’nda yayımlanan makale ve haberler, telif ve tetkik eserlerin desteğiyle tetkik edilerek dönemin iktisadi, sosyal ve siyasi durumu yorum ile birlikte incelenmiştir.