İnternet Tabanlı Rehber Destekli Müdahale Programının (Ertele-Me) Üniversite Öğrencilerinin Erteleme Davranışı Üzerindeki Etkisi

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, üniversite öğrencilerinin erteleme davranışlarını azaltmayı hedefleyen ve bilişsel davranışçı terapi (BDT) yaklaşımı temelinde tasarlanmış bir internet tabanlı kendi kendine yardım müdahale programı olan Ertele-Me’nin geliştirilmesi ve etkililiğinin değerlendirilmesidir. TÜBİTAK desteğiyle geliştirilen bu program, “Erteleme Davranışını Anlama”, “Öz Düzenleme ve Zaman Yönetimi”, “Erteleme Bahaneleri ile Başa Çıkma”, “Davranışsal Stratejiler Belirleme” ve “Öğrendiklerimi Değerlendirme” başlıklarından oluşan beş modülden meydana gelmiştir. Program, katılımcıların erteleme davranışlarını anlamalarını, öz düzenleme ve zaman yönetimi becerilerini geliştirmelerini ve erteleme davranışı ile başa çıkmaya yönelik davranışsal stratejiler oluşturmalarını amaçlamaktadır. Araştırma, nicel yöntemlerden deneysel desen ile gerçekleştirilmiş ve katılımcılar deney ve kontrol gruplarına ayrılmıştır. Veriler, Kişisel Bilgi Formu, Tuckman Erteleme Davranışı Ölçeği (TEÖ), Depresyon, Anksiyete ve Stres Ölçeği (DASS-21) ve Zaman Yönetimi Ölçeği (ZYÖ) kullanılarak toplanmıştır. Analiz sonuçları, deney grubunda erteleme davranışlarında anlamlı bir azalma ve zaman yönetimi becerilerinde önemli bir artış olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, deney ve kontrol gruplarının son test erteleme davranışı puanları arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Ancak, deney grubunun ön test ve son test sonuçları arasındaki anlamlı farklılık, Ertele-Me programının katılımcılar üzerindeki olumlu etkilerini ortaya koymaktadır. Sonuçlar, bilişsel davranışçı terapi temelli internet tabanlı müdahalelerin erteleme davranışı ile başa çıkmada etkili olduğunu ve bu tür müdahalelerin üniversite öğrencilerinin akademik ve kişisel yaşamlarını olumlu yönde destekleyebileceğini ortaya koymaktadır. Bu çalışma, internet tabanlı psikolojik destek alanında Türkiye’de gerçekleştirilen özgün uygulamalardan biri olarak, gelecekteki araştırmalar ve uygulamalar için önemli bir zemin sunmaktadır.