AHP Yöntemi’nin Heyelan Duyarlılık Haritalarının Üretilmesinde Kullanımı ve Uygulaması (Sinop ve Yakın Çevresi)

Abstract

Bilgisayar destekli haritalama teknolojileri ve bunların geliştirilmesinde kullanılan yöntemlerde meydana gelen gelişmeler, daha yüksek performansa sahip heyelan duyarlılık haritalarının üretilmesini sağlamıştır. Bu çalışmada, bu yöntemlerden biri olan AHP'nin (Analitik Hiyerarşi Süreci) heyelan duyarlılık haritalarının üretilmesinde kullanımına ilişkin ayrıntılı bir literatür derlemesi yapılmış, ayrıca AHP ile Sinop ve çevresinin heyelan duyarlılık değerlendirilmesi gerçekleştirilmiştir. Heyelan duyarlılığının değerlendirilmesinde bakı, litoloji, arazi kullanım sınıfı, yamaç eğriselliği, eğim, yükseklik, anayola, akarsuya ve yapısal unsurlara yakınlık, çalışma sahasında heyelanları kontrol eden faktörler olarak dikkate alınmıştır. Kullanılan faktörler ağırlık değerlerine göre grid haritalarına dönüştürülmüş ve karşılaştırma matrisindeki değerlerin değişik şekillerde ele alınması ile çeşitli heyelan duyarlılık haritaları üretilmiştir. Analiz sonuçları, heyelanları temelde kontrol eden faktörlerin anayola uzaklık, bakı ve litoloji olduğunu göstermiştir. Sonuç olarak, heyelan duyarlılığı açısından Sinop ve yakın çevresindeki çalışma sahasının, % 10.77'sinin çok düşük derecede heyelana duyarlı, % 10.59'unun düşük derecede heyelana duyarlı, % 52.64'ünün orta derecede heyelana duyarlı, %25.66'sının yüksek derecede, % 0.34'ünün çok yüksek derecede heyelana duyarlı olduğu belirlenmiştir. Bu çalışma sonucunda, özellikle son yıllarda artan biçimde kullanılan AHP'nin çalışma alanı için yüksek performans sağladığı saptanmıştır

Computer-aided mapping technologies and developments used in improvement of these methods have led to the production of higher performing landslide susceptibility maps. In this study, a thorough review of the literature about the production of landslide susceptibility maps by using AHP (Analytic Hierarchy Process) was made and, also, landslide susceptibility evaluation of Sinop and its surroundings was analyzed by AHP. In the evaluation of landslide susceptibility factors such as aspect, lithology, land use, curvature, slope, elevation and proximity to the main road, river and structural elements are considered to be controlling factors in the landslide process. These factors are turned into grid maps according to their weighted values and by handling the values in comparison matrices in different manners, and variety of landslide susceptibility maps produced. Analysis of results showed that main controlling factors of landslides are the proximity to main road, aspect and lithology. As a result, in terms of landslide susceptibility, very low landslide susceptibility is determined in the 10.77%, low landslide susceptibility determined in the 10.59%, moderate landslide susceptibility is determined in the 52.64%, high landslide susceptibility determined in the 25.66%, very high landslide susceptibility determined in the 0.34%, of Sinop and its proximity area. This study reveal that AHP, which has been used increasingly in the last years, provides high performance in the study area