Elaboration and organization strategies used by prospective class teachers while studying social studies education textbooks

Abstract

Problem Durumu Sınıf öğretmeni adaylarının sahip olması gereken pedagojik alan bilgisi yeterliliklerinden birini oluşturan sosyal bilgiler eğitimi ile ilgili yeterlilikler adaylara sosyal bilgiler öğretimi dersi ile kazandırılmaktadır. Bu ders için kullanılan kitaplar, sosyal bilgiler eğitimi için gerekli olan pedagojik alan bilgisi yeterliliklerini kazanmada yardımcı olmaktadır. Üniversite öğrencileri, zamanlarının önemli bir bölümünü ders kitaplarından çalışarak geçirmektedir ve ders kitapları öğrenme etkinliklerinde önemli bir yere sahiptir. Öğrenme etkinliklerini yönlendiren unsurlardan biri de öğrenme stratejileridir ve öğrenme stratejileri, öğrencilerin öğrenme-öğretme süreci içinde ya da bireysel hazırlıklarında kendisine sunulan bilgileri zihinsel süreçlerinden geçirerek, ona anlam vermesi ve kendine mal etmesi için gerekli olan çabaları ortaya koymasıdır. Bu çabalardan anlamlandırma ve örgütleme stratejileri öğrencilerin bilgiler arasında içsel ve dışsal bağlar kurmasını sağlamaktadır. Bu yolla öğrenmelerin kalıcılığı artmaktadır. Sosyal bilgiler eğitimi ile ilgili alan yazın tarandığında anlamlandırma ve örgütleme stratejileri ile ders kitapları arasında ilişkiyi konu edinen çalışmaların çok az olduğu görülmektedir. Bu bağlamda sınıf öğretmeni adaylarının sosyal bilgiler öğretimi dersini dinlerken ya da çalışırken ders kitaplarında kullandıkları anlamlandırma ve örgütleme stratejilerinin bilinmesinin alana, öğretim tasarımcılarına ve diğer eğitim paydaşlarına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Araştırmanın Amacı Bu araştırmanın ana amacı sınıf öğretmeni adaylarının sosyal bilgiler öğretimi ders kitaplarında anlamlandırma ve örgütleme stratejilerini kullanma durumlarını betimlemektir. Bu temel amaç doğrultusunda aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır: 1.Sınıf öğretmeni adayları sosyal bilgiler öğretimi ders kitaplarında anlamlandırma stratejilerinden kendi cümleleriyle özet çıkarma, not alma, soru oluşturma ve gruplama stratejilerini kullanmakta mıdırlar? 2.Sınıf öğretmeni adaylarının sosyal bilgiler öğretimi ders kitaplarında kullandıkları anlamlandırma stratejileri arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? 3.Sınıf öğretmeni adayları sosyal bilgiler öğretimi ders kitaplarında örgütleme stratejilerinden anahat oluşturma, matris, çizelge ve tablo oluşturma, kavram haritas oluşturma, bilgi haritası oluşturma ve hiyerarşik yapı oluşturma stratejilerini kullanmakta mıdırlar? 4. Sınıf öğretmeni adaylarının sosyal bilgiler öğretimi ders kitaplarında kullandıkları örgütleme stratejileri arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? Araştırmanın Yöntemi Araştırmada, Ahi Evran Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı'ndan 2010-2011 ve 2011-2012 öğretim yıllarında üçüncü sınıfa devam eden ve "Sosyal Bilgiler öğretimi" dersini alan öğretmen adaylarının bu derste kullandıkları ders kitaplarından veriler toplanmıştır. Araştırma sürecine toplam 235 öğretmen adayının kullandığı sosyal bilgiler öğretimi ders kitabı dâhil edilmiştir. Araştırma verilerinin kaynağı sosyal bilgiler öğretimi kitabı olduğundan doküman çözümlemesi tekniği işe koşulmuş ve dokümanlar içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmanın Bulguları Sınıf öğretmeni adaylarından sosyal bilgiler öğretimi kitaplarında anlamlandırma stratejilerinden not almayı % 90,3'ü, kendi cümleleriyle özet çıkarmayı % 81,7'si, gruplamayı % 45,5'i ve soru oluşturmayı % 3'ü kullanmaktadır. Not alma ile kendi cümleleriyle özet çıkarma kategorileri arasında orta düzeyde bir ilişki vardır. Örgütleme stratejilerinde ise anahat oluşturmayı % 43,8'i, matris, çizelge ve tablo oluşturmayı % 33,2'si, kavram haritası oluşturmayı % 21,2'si ve bilgi haritası oluşturmayı 9,8'i kullanmakta, hiyerarşik yapı oluşturmayı hiçbir öğretmen adayı kullanmamaktadır. Matris, çizelge ve tablo oluşturma ile anahat oluşturma ve matris, çizelge ve tablo oluşturma ile kavram haritası oluşturma kategorileri arasında orta düzeyde bir ilişki vardır. Araştırmanın Sonuçları ve önerileri Yapılan bu çalışmada sınıf öğretmeni adayların sosyal bilgiler öğretimi ders kitabında kullandıkları anlamlandırma ve örgütleme stratejileri belirlenmiştir. Belirlenen amaç doğrultusunda yapılan içerik analizi sonuçlarına göre sınıf öğretmeni adayları sosyal bilgiler öğretimi ders kitaplarında anlamlandırma stratejilerinden en çok not almayı kullanırken, en az da soru oluşturmayı tercih etmişledir. Bununla birlikte not alma ile kendi cümleleriyle özet çıkarma kategorileri arasında orta düzeyde bir ilişki vardır. Örgütleme stratejileri boyutunda ise en çok anahat oluşturma, en az da bilgi haritası oluşturma kullanılmıştır. Hiyerarşik yapı oluşturmayı hiçbir öğrenci kullanmamıştır. Buna ek olarak matris, çizelge ve tablo oluşturma ile anahat oluşturma ve matris, çizelge ve tablo oluşturma ile kavram haritası oluşturma kategorileri arasında orta düzeyde bir ilişki vardır. Bu sonuçlar, sınıf öğretmeni adaylarının sosyal bilgiler öğretimi kitaplannda anlamlandırma ve örgütleme stratejilerini kullanma durumlarının düşük seviyede olduğunu ve buna yönelik olarak öğretmen adaylarının öğrenme stratejileri ile ilgili bir eğitime ihtiyaç duyduğunu göstermiştir. Sınıf öğretmeni adaylarının büyük bir kısmı anlamlandırma ve örgütleme stratejilerinin bazılarını kullanmamaktadırlar. Bu durumun nedenlerinden biri öğretmen adaylarının söz konusu öğrenme stratejilerini ya bilmiyor ya da nasıl kullanılacağını bilmiyor olmaları şeklinde düşünülebilir. Bu bağlamda öğretmen adaylarına öğrenme stratejilerinin öğretimi gerçekleştirilip bu stratejileri ders kitaplarında nasıl kullanacakları öğretilebilir. Bu çalışmada öğretmen adaylarına anlamlandırma ve örgütleme stratejileri ile ilgili herhangi bir eğitim verilmeden sosyal bilgiler öğretimi ders kitaplarında kullandıkları anlamlandırma ve örgütleme stratejileri tespit edildi. Bu bağlamda öğretmen adaylarına sosyal bilgiler öğretimi ders kitaplarında kullanabilecekleri anlamlandırma ve örgütleme stratejileri öğretilerek sonuçlar betimlenebilir. Sınıf öğretmeni adaylannın sosyal bilgiler öğretimi ders kitaplarında kullandıkları anlamlandırma ve örgütleme stratejilerinin betimlendiği bu araşhrmaya benzer çalışmalar diğer öğretim derslerinin kitapları üzerinde ve diğer öğretmen adaylarıyla da gerçekleştirilip birbirleri arasındaki ilişkiler araştırılabilir. Çalışmada öğretmen adaylarının anlamlandırma ve örgütleme stratejilerinden hangilerini ne derecede kullandıktan tespit edildi. Bu tespitler öğretim tasarımcıları için faydalı olabilecektir. Bu bağlamda öğretim tasanmcıları, bu çalışmadan elde edilen sonuçları dikkate alarak başta sosyal bilgiler öğretimi kitapları olmak üzere diğer ders kitaplarında yeni tasarımlar geliştirebilirler. Bununla birlikte sosyal bilgiler öğretimi kitaplarında öğretmen adaylannın az kullandıklan ve ya kullanmadıktan anlamlandırma ve örgütleme stratejileri onlara hazır olarak verilebilir. Çalışmada öğretmen adaylarının anlamlandırma ve örgütleme stratejileri sosyal bilgiler öğretimi kitapları incelenerek tespit edildi. Tespit edilen bu stratejilerin kullanılma ve kullanılmama nedenleri araştırılmadı. Benzer bir çalışma grubu ile odak grup görüşmeleri yapılarak bu durum ayrıntılı olarak belirlenebilir.

Problem Statement: Students spend a considerable amount of their time studying from textbooks, which play an important role in their learning activities. The strategies students use to learn work as guides, requiring them to mentally process, make sense of and internalize information offered to them during the instructional process. Of these, elaboration and organization strategies enable students to establish internal and external links among different pieces of information. Knowing the elaboration and organization strategies used by prospective class teachers when teaching from social studies education textbooks would benefit curriculum designers as well as all education stakeholders. Purpose of the Study: The purpose of this study is to describe how prospective class teachers use elaboration and organization strategies as they study their social studies education textbook. Methods: Data was collected through analysing 235 social studies education textbooks used by prospective class teachers. As the data source was a textbook, document and content analysis techniques were employed. Findings and Results: The prospective class teachers in this study used the following elaboration strategies while studying the social studies education textbook: 90.3% took notes , 81.7% summarized information in their own words, 45.5% used grouping, and 3% formed questions. A moderate relationship existed between the categories of note-taking and summarizing. As for organization strategies, 43.8% created outlines, 33.2% made matrices, charts and tables, 21.2% used concept maps, and 9.8% used information mapping. No prospective class teacher seemed to be using hierarchical structures. Outlining and concept-mapping were found to be moderately related to making matrices, charts and tables. Conclusions and Recommendations: Prospective class teachers in this study most commonly used the elaboration strategy of note-taking and least commonly used question forming. As for organization strategies, outlining was the most common and information mapping, the least. No prospective class teacher used hierarchical structures. These results suggest that prospective class teachers make little use of elaboration and organization strategies when studying from their social studies education textbooks, and may need learning strategy training. The results also suggest that the elaboration and organization strategies that prospective class teachers rarely or never use should be modeled in social studies education textbooks.