Farklı gama ışın dozları uygulanmış yeşil mercimek çeşitlerinin m3 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Farklı gama ışını dozları uygulanan M3 generasyonundaki dört adet yeşil mercimek çeşidinin bitkide tane verimi ile bazı verim öğeleri yönünden incelendiği bu çalışma, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak 2020 yılında Kırşehir ekolojik koşullarında yürütülmüştür. Yürütülen araştırmada ana parsellere yeşil mercimek çeşitleri (Bozok, Gümrah, Meyveci 2000 ve Sultan) alt parsellere ise farklı gama ışını dozları (Kontrol, 100, 200 ve 300 Gy) yerleştirilmiştir. Yürütülen araştırmada %50 çiçeklenme gün süresi, %50 bakla bağlama gün süresi, bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, bitkide bakla sayısı, bitkide tane sayısı, bitkide tane verimi ve 1000 tane ağırlığı gibi fenolojik ve agronomik özellikler incelenmiştir. Araştırma sonucunda incelenen karakterlerin farklı dozlarda gama ışını ve yeşil mercimek çeşitleri üzerine olan etkisinin istatistiksel olarak önemli olduğu görülmüştür. Çeşitler arasında %50 çiçeklenme gün süresi, %50 bakla bağlama gün süresi, bitki boyu, ilk bakla yüksekliği ve bin tane ağırlığı yönünden elde edilen değerlerin önemli ya da çok önemli olduğu bulunmuştur. Buna karşın farklı gama ışını dozlarında bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, bitkide bakla sayısı, bitkide tane sayısı ve bitkide tane verimi yönünden istatistiki anlamda önemli ya da çok önemli farklılıklar tespit edilmiştir. Bitkide tane verimleri yönünden değerlendirildiğinde; farklı gama ışını dozlarında bitkide tane verimlerinin 1.168-1.464 g/bitki arasında xii değiştiği görülmüştür. Yeşil mercimek çeşitleri yönünden ise bitkide tane verimlerinin 1.193-1.510 g/bitki arasında değiştiği görülürken en yüksek bitkide tane verimi Sultan çeşidinden elde edilirken en düşük bitkide tane verimi ise Bozok çeşidinde ortaya konulmuştur. Ağustos 2021, 88 Sayfa Anahtar Kelimeler: Yeşil mercimek, gama ışını, M3 generasyonu, Bitkide tane verimi

Different gamma ray doses applied M3 generation four green lentil varieties seed yield per plant and in terms of yield items this study examined divided plots in coincidence blocks to trial pattern according to in triplicate in 2020 Kırşehir conducted in ecological conditions. Green lentil varieties to the main plots in research (Bozok, Gümrah, Meyveci 2000 and Sultan) different gamma ray doses to sub plots (Control, 100, 200 and 300 Gy) has been placed. In the research conducted 50% flowering time, 50% pod setting time, plant height, first pod height, pod number per plant, number of seeds per plant, seed yield per plant and thousand seed weight as phenological and agronomic features are examined. As a result of the research carried out of the characters studied different doses of gamma rays and effect on green lentil varieties it was found to be statistically significant. Between varieties 50% flowering time, 50% pod setting time, plant height, first pod height and thousand seed weight in terms of the obtained values found to be important or very important. Despite that different gamma ray doses plant height, first pod height, pod number per plant, number of seeds per plant and per plant in terms of seed yield statistically significant or very significant differences were identified. When evaluated in terms of seed yields per plant different gamma ray doses grain yields per plant 1.168-1.464 g plant-1 seen to xiv change between. In terms of green lentil varieties grain yields per plant 1.193-1.510 g plant-1 while it was seen to change between highest grain yield per plant Sultan of the variety lowest if the grain yields per plant is Bozok of the variety to obtain it is revealed. August 2021, 88 Pages Keywords: Green lentil, Gamma ray, M3 generation, Seed yield per plant