Lise öğrencilerinin COVID-19 pandemi sürecinde algıladıkları stresin gündüz uykululuk durumuna etkisi

Abstract

Tüm dünyayı ve Türkiye'yi etkisi altına alan COVID-19 pandemisi adölesanlarda endişe, korku ve strese neden olurken pandemi döneminde alınan önlemler adölesanların algıladıkları stres düzeyinin artmasına, uyku problemleri yaşamasına ve gündüz uykululuğuna neden olmaktadır. Bu araştırma Kırşehir il merkezinde bulunan liselerde öğrenim gören adölesanların COVID-19 pandemi sürecinde algıladıkları stresin gündüz uykululuk durumuna etkisini ortaya çıkarmak amacı ile yapılmıştır. Tanımlayıcı türde olan bu araştırma Kırşehir merkezinde bulunan devlet liselerinde 396 öğrenci ile yapılmıştır. Veriler "Tanıtıcı Özelliklere İlişkin Bilgi Formu", "Algılanan Stres Ölçeği" ve "Epworth Uykululuk Ölçeği" kullanılarak 08.11.2021-28.11.2021 tarihleri arasında online ve yüz yüze olarak toplanmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin Algılanan Stres Ölçeği toplam puan ortalaması 29,35±7,34, "Epworth Uykululuk Ölçeği" puan ortalaması ise 5,56±4,31 olarak saptanmıştır. Öğrencilerin %17,9'unun gündüz uykululuk problemi yaşadığı belirlenmiştir. Öğrenim görülen lise türü ve kafeinli içecek tüketiminin gündüz uykululuğunu artırdığı ancak algılanan stresi etkilemediği saptanmıştır. COVID-19 aşısı yaptırma durumu, COVID-19'a yakalanma durumu, COVID-19 sebebi ile şüpheli hasta olarak evde veya hastanede karantina uygulaması yapma durumu ve COVID-19 olmaktan korktuğu için uyuyamama durumunun algılanan stres ve gündüz uykululuğu ortalamasını etkilemediği belirlenmiştir. Ekonomik durum algısını kötü-orta düzey olarak belirten ve son zamanlarda etkilendikleri bir olay yaşadıklarını belirten öğrencilerin algıladıkları stresin daha yüksek olduğu ancak gündüz uykululuk durumunun etkilenmediği tespit edilmiştir. Cinsiyeti kız olanların algılanan stres ve gündüz uykululuğu ölçek puanı yüksek bulunmuştur. Sonuç olarak lise öğrencilerinin COVID-19 pandemi sürecinde algıladıkları stres düzeyi arttıkça gündüz uykululuğunun da arttığı saptanmıştır.

The COVID-19, which has taken over the world and Turkey, has caused anxiety, fear and stress in pandemic times, while measures in the pandemic period have caused adolescent stress levels to increase, experience sleep problems and sleep during the day. This research was made to search out the impact of the stress that adolescents studying in high schools in Kırşehir province have detected during the COVID-19 pandemic process in the day's sleep state. This descriptive research was done with 396 students at public high schools in Kırşehir. The data was collected online and face-to-face between 08.11.2021 and 28.11.2021 using the "Information Form for identifying features", "Perceived Stress Scale" and "Epworth Sleepiness Scale". The total average Perceived Stress Scale of the students participating in the study if was 29.35±7.34 the average of the students' Epworth Sleepiness Scale was 5.56±4.31. It has been determined that 17.9% of the students have had daytime sleep problems. It has been determined that the high school type and caffeinated beverage consumption increased daytime sleep, but did not affect the perceived stress. COVID-19 vaccination status, COVID-19 capture, COVID-19 cause and condition of quarantine treatment at home or hospital as a suspected patient, and inability to sleep as a COVID-19 were not affected by perceived stress and average daytime sleep. It has been found that the stress that students perceive is greater but does not affect the day-to-day sleep situation, which indicates the perception of the economic situation as poor-medium and indicates that they have experienced an incident that has recently affected them. The perceived stress and daytime sleep of the female gender were found to have a high scale rating. As a result, during the COVID-19 pandemic period, it was determined that as the stress level of high school students perceived increased, daytime sleep increased.