Öğretmenlerin görevsel ve bireysel motive edilme algıları ile okul kültürü algıları arasındaki ilişkiler

Abstract

Bu çalışmanın amacı ortaokul müdürlerinin görevsel ve bireysel motive etme düzeyleri ile algılanan okul kültürü Arasındaki ilişkileri öğretmen görüşlerine göre tespit etmektir. Çalışma kapsamında öğretmenlerin okul kültürü ve motivasyon algıları betimlendikten sonra okul kültürü algılarının; öğretmenlerin cinsiyeti, kıdemi, branşı ve görev yapmakta oldukları okuldaki görev süresi, okulun sosyoekonomik düzeyi gibi değişkenlere göre istatistiksel açıdan farklılaşıp farklılaşmadığı test edilmiştir. Araştırmada ayrıca, öğretmenlerin okul kültürü algıları ile okul müdürleri tarafından motive edilme algıları arasındaki korelasyon ve öğretmenlerin okul müdürleri tarafından motive edilme algılarının okul kültürü algıları üzerindeki yordayıcı etkisi de incelenmiştir. Araştırma, 2019–2020 eğitim-öğretim yılında Kırşehir il merkezindeki ortaokullarda görev yapmakta olan 228 ortaokul öğretmeni ile yürütülmüştür. Araştırmada İpek (1999) tarafından geliştirilen Örgütsel Kültür Ölçeği ile ile araştırmacı tarafından geliştirilen bilgi formu kullanılmıştır. Araştırma, ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmada başlıca şu sonuçlara ulaşılmıştır: Öğretmenlerin hem görevsel hem de bireysel motive edilme durumları çok ve tam düzeyinde bulunmuştur. Elde edilen bu sonuçlar, genel olarak öğretmenlerin okul müdürleri tarafından kendilerinin hem görevsel hem de bireysel ihtiyaçlarına dönük motive edildiğini ifade ettikleri söylenebilir. Bunun yanında öğretmenlerin hem görevsel motive edilme hem de bireysel motive edilme durumları yüksek düzeyde oluşmuş olmasına rağmen, görevsel motive edilme algısı ortalamasının daha yüksek oluştuğu belirlenmiştir. Özellikle bu sonuç, müdürlerin motive etme sürecinde öğretmenleri daha çok görevsel amaçlara dönük motive ettiklerini göstermektedir. Örgüt kültürü ölçeği alt boyutları incelendiğinde en yüksek ortalamaların destek kültürü ve başarı kültüründe oluştuğu belirlenmiştir. En düşük ortalama ise rol kültüründe oluşmuştur. Cinsiyetin, eğitim düzeyinin, kıdemin, okulda çalışma süresinin ve branşın öğretmenlerin okul kültürü algılarında farklılık oluşturmadığı tespit edilmiştir. Öğretmenlerin görev yaptıkları okulun sosyo-ekonomik düzeylerine göre ise okul kültürü algıları değişmektedir. Okul kültürü ile öğretmenlerin motive edilme yeterlikleri arasında da pozitif yönlü orta düzeyli ilişki tespit edilmiştir. Her bir ilişkide öğretmenlerin okul kültürü algılarının yaklaşık % 24'ününün bireysel ve görevsel motive edilme yeterlikleri tarafından açıklandığı belirlenmiştir.

The purpose of this study is to determine the relationships between the professional and individual motivation levels of secondary school principals and the school culture with reference to the teachers'opinions. Within the scope of the research, after the teachers' school culture and motivation perceptions were described, their perceptions of school culture were investigated to test whether their perceptions differ statistically according to variables such as gender, seniority, branch and term of duty at the school they are working at, and socioeconomic level of the school. In the study, the correlation between teachers' perceptions of school culture and their perception of being motivated by school principals and the predictive effect of teachers' perceptions of motivation by school principals on their perceptions of school culture were examined. The research was carried out with 228 secondary school teachers working in secondary schools in the city centre of Kırşehir in the 2019-2020 academic year. Organizational Culture Scale developed by İpek (1999) was used in the study. The research is in relational screening model. In the research, the following conclusions have been reached: The motivation of teachers, both functional and individual, is at high and full levels. From these results, it is possible to assert that teachers expressed they are generally motivated by their principals for both their tasks and individual needs. In addition, although teachers' both professional motivational level and individual motivational level situations were at a high level, it was determined that the average of professional motivation perception was higher. In particular, this result shows that principals motivate teachers for more professional purposes during the motivation process. When the sub-dimensions of the scale were examined, it was determined that the highest averages were formed in the support culture and the success culture. The lowest averages were found in the role culture. It was determined that gender, education level, seniority, working time at school and branch were not effective in teachers' perceptions of school culture. The perception of school culture varies according to the socio-economic level of the school where the teachers work. A positive medium-level relationship has also been determined between school culture and teachers' motivation levels. In each relationship, it is determined that approximately 24% of teachers' perceptions of school culture are explained by their individual and professional motivation levels.