Öğretmenlerin okul yöneticiliğine yönelik tutumları ve öğretmenlik mesleği öz-yeterlik inançları (Kırşehir örneği)

Abstract

Ülkelerin kalkınmaları için ihtiyaç duydukları bireylerin yetiştirildiği yer eğitim kurumlarıdır. Eğitim kurumlarının bu görevlerini yerine getirmelerinde kurumun yöneticisi olan okul yöneticilerine önemli görev ve sorumluluklar düşmektedir. Eğitim kurumlarında yöneticilik görevini, Millî Eğitim Bakanlığının belirlediği mevzuatlar çerçevesinde seçilen ve görevlendirilen öğretmenler ikinci bir görev olarak yapmaktadırlar. Bu nedenle bir öğretmenin okul yöneticiliğine yönelik tutumu, onun yöneticilik görevini yapma kararını almasında önemli bir faktördür. Öz-yeterlik inancı ve tutumları yüksek olan okul yöneticilerinin okullarını öz-yeterlik inancı ve tutumları düşük olan okul yöneticilerine göre daha etkili yönetmeleri söz konusudur. Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin okul yöneticiliğine yönelik tutumları ve öğretmenlik mesleği öz-yeterlik inançlarını incelemektir. Araştırma kapsamında öğretmenlerin okul yöneticiliğine yönelik tutumları ve öğretmenlik mesleği öz-yeterlik inançları betimlendikten sonra; öğretmenlerin yöneticiliğe yönelik tutumları ile öğretmenlik mesleği öz-yeterlik inançlarının cinsiyet, mesleki kıdem, görev yapılan okul kademesi, branş ve eğitim durumu değişkenlerine göre istatistiksel açıdan farklılaşıp farklılaşmadığı test edilmiştir. Araştırmada ayrıca öğretmenlerin okul yöneticiliğine yönelik tutumları ile öğretmenlik mesleği öz- yeterlik inançları arasındaki korelasyon ve öğretmenlerin mesleki öz-yeterlik inançlarının okul yöneticiliğine ilişkin tutumları üzerindeki yordayıcı etkisi incelenmiştir. İlişkisel tarama modelinden yararlanılan araştırma, 2021-2022 eğitim ve öğretim yılında Kırşehir il merkezinde bulunan resmî anaokulu, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 470 öğretmenin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi küme örneklem yöntemiyle belirlenmiştir. Araştırmada Ohio Öğretmen Yetkinlik Ölçeği ile Okul Yöneticiliğine Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada şu sonuçlara ulaşılmıştır: Çalışmaya katılan öğretmenlerin okul yöneticiliğine yönelik tutumları ve öğretmenlik mesleği öz- yeterlik inançları cinsiyete, mesleki kıdeme, görev yapılan okul kademesine ve branşlarına göre anlamlı farklılık göstermemiştir. Ayrıca öğretmenlerin okul yöneticiliğine yönelik tutumları eğitim durumlarına göre farklılık göstermezken öğretmenlik mesleği öz-yeterlik inançları eğitim durumlarına göre farklılık göstermiştir. Araştırmada yapılan analiz sonucuna göre, öğretmenlerin okul yöneticiliğine yönelik tutumları ile öğretmenlik mesleği öz-yeterlik inançları arasında düşük fakat anlamlı düzeyde bir ilişki tespit edilmiştir. Öğretmenlerin okul yöneticiliğine yönelik tutum puanları ile öğretmenlik mesleği öz-yeterlik puanları arasında en yüksek korelasyonun okul yöneticiliğine yönelik tutumun yönetici olma isteği ve toplumsal itibar alt boyutları ile öğretmenlik mesleği öz-yeterlik alt boyutları arasında olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin okul yöneticiliğine yönelik tutum puanlarının mesleki nitelik alt boyutunda öğretmenlik mesleği öz-yeterlik puanlarından anlamlı şekilde yordanamadığı; ancak yönetici olma isteği, bireysel nitelik ve toplumsal itibar alt boyutlarında mesleki öz-yeterlik puanlarından anlamlı şekilde yordanabildiği tespit edilmiştir. Öğretmenlik mesleği öz-yeterlik inancı puanlarının okul yöneticiliğine yönelik tutum puanlarındaki değişimin; yönetici olma isteği alt boyutunda %7'sini, bireysel nitelik alt boyutunda %2'sini, toplumsal itibar alt boyutunda ise %6'sını açıkladığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Öz-yeterlik İnancı, Yöneticiliğe Yönelik Tutum, Öğretmenlik Mesleği, Okul Yöneticisi.

Educational institutions are the places where the individuals that the countries need for their development are raised. School administrators, who are the administrators of the institution, have important duties and responsibilities in fulfilling these duties of educational institutions. Teachers, who are selected and assigned within the framework of the legislation determined by the Ministry of National Education, perform the duty of management in educational institutions as a second duty. For this reason, a teacher's attitude towards school management is an important factor in his decision to act as an administrator. School administrators with high self-efficacy beliefs and attitudes are more likely to manage their schools more effectively than school administrators with low self-efficacy beliefs and attitudes. The aim of this research is to examine teachers' attitudes towards school administration and their self-efficacy beliefs in the teaching profession. Within the scope of the research, after describing the attitudes of teachers towards school administration and their self-efficacy beliefs in the teaching profession, it was tested whether the attitudes of teachers towards management and their self-efficacy beliefs in the teaching profession differ statistically according to the variables of gender, professional seniority, school level, branch and educational status. The study also examined the correlation between teachers' attitudes towards school management and their teaching profession self-efficacy beliefs, and the predictive effect of teachers' professional self-efficacy beliefs on their attitudes towards school management. The research, using the relational screening model, was carried out with the participation of 470 teachers working in public kindergartens, primary schools, secondary schools and high schools in the city center of Kırşehir in the 2021-2022 academic year. The sample of the study was determined by cluster sampling method. The Ohio Teacher Competency Scale and the Attitude Scale towards School Leadership were used in the study. The following results were obtained in the study: The attitudes of the teachers participating in the study towards school administration and their self-efficacy beliefs in the teaching profession did not differ significantly according to gender, professional seniority, school level and branches. In addition, while teachers' attitudes towards school management did not differ according to their educational status, their self-efficacy beliefs in the teaching profession differed according to their educational status. According to the results of the analysis made in the research, a low but significant relationship was found between teachers' attitudes towards school management and their teaching profession self-efficacy beliefs. It was observed that the highest correlation between teachers' attitude scores towards school administration and their teaching profession self-efficacy scores was between the desire to be a manager and social reputation sub-dimensions of attitude towards school administration and the teaching profession self-efficacy sub-dimensions. It was found that teachers' attitude scores towards school management could not be significantly predicted from the teaching profession self-efficacy scores in the professional qualification sub-dimension; however, it was determined that the desire to be a manager could be significantly predicted from the professional self-efficacy scores in the sub-dimensions of individual quality and social reputation. The change in the attitude scores of the teaching profession self-efficacy belief scores towards school administration; it was seen that it explained 7% in the sub-dimension of the desire to be a manager, 2% in the sub-dimension of individual qualities, and 6% in the sub-dimension of social reputation. Keywords: Self-efficacy Belief, Attitude towards Leadership, Teaching Profession, School Administrator.