Seralarda Yüksek Sıcaklıkların Azaltılmasında Kullanılan Yöntemler

Abstract

Akdeniz iklimine sahip ülkelerde yaz aylarında ortaya çıkan yüksek sıcaklık ve buhar basıncı açığı, seralarda üretilenürünlerin kalite ve miktarının düşmesine neden olmaktadır. Bu dönemde bitki stresini azaltmak ve pazara kaliteli ürün sunabilmek için seraların serinletilmesi gerekmektedir. Sera içerisindeki yüksek sıcaklıkları azaltmak amacıyla, doğal havalandırma ilk düşünülen yöntemdir. Doğal havalandırma; ilk yatırım ve işletme gideri diğer zorunlu (mekanik)yöntemlere göre daha ucuz ve daha kolay bir işletim göstermesine karşın, sıcaklıkların artmaya başladığı dönemlerde sera içerisindeki yüksek sıcaklıkların azaltılmasında yeterli olamamaktadır. Zorunlu havalandırma yönteminin avantajı, fanlar yardımıyla yapılan hava değişimde, hava değişim oranının doğal havalandırmaya göre kontrol edilebilir ve daha yüksek olmasıdır. Bu yöntemde de, sera içi yüksek sıcaklıkları düşürmede yaz aylarında yetersiz kalmaktadır. Diğer bir yöntemde seraya ulaşan radyasyonu azaltarak sera iç ortamındaki yüksek sıcaklıkları düşürmeye yardımcı olan gölgeleme yöntemidir. Bu yöntemde sera içerisindeki yüksek sıcaklıkların azaltılması bitki yetiştiriciliği için yeterli olmamakla birlikte, yanlış kullanımında bitkilerin güneş ışığından yararlanmasını azaltan bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğal havalandırma, zorunlu havalandırma ve gölgeleme yöntemlerinin yetersiz kaldığı bu dönemlerde sera iç ortamının serinletilmesinde kullanılan en etkili çözüm yollarından biri evaporatif (buharlaştırmalı) serinletme yöntemidir. Bu çalışmada, seralarda ortaya çıkan yüksek sıcaklıkların etkisinin azaltılması amacıyla kullanılan havalandırma (doğal ve zorunlu), gölgelendirme ve evaporatif serinletme yöntemleri ile bu yöntemlerin avantaj ve dezavantajları değerlendirilmiştir.

Vapor pressure deficit and the high temperature emerged during the summer months in the countries withMediterranean climate, results in decrease of the quantity and the quality of the products produced in greenhouses. Duringthis period, to reduce the plant stress and in order to provide high quality products to the market, greenhouses are required to be cooled. In order to reduce the temperatures in greenhouse, natural ventilation is the first method considered. Althoughnatural ventilation; is cheaper than the other forced methods in terms of the first investment and operating expenses, it is not enough to reduce the high temperatures in the greenhouse during the periods when the temperatures are starting to increase.The advantage of the forced ventilation method with fans is the higher amount of air exchange ratio and the ability to control ratio compared to natural ventilation. This method, too, is insufficient in the summer months to reduce the high temperatures inside the greenhouse. Another method is the shading method; which helps to lower high temperatures in the inside thegreenhouse by reducing the radiation reaching the greenhouse. In this method, reduced temperature level inside thegreenhouse is insufficient for plant growth, and also improper use of this method causes reduced use of sunlight by plants.One of the most effective solutions for cooling the greenhouse during these periods when natural ventilation, forced ventilation and shading methods are inadequate is evaporative cooling. In this study, ventilation (natural and forced), shading and evaporative cooling methods, used to reduce the effect of high temperature that occurs in greenhouses, and advantages and disadvantages of these methods have been evaluated.