Tüberkülozun tanısında %2 Ogawa besiyerinin Löwenstein-Jensen besiyeri ile karşılaştırılması ve değerlendirilmesi

Abstract

Tüberkülozun kesin tanısı basilin gösterilmesiyle konulur. Bakteriyolojik tekniklerle bakterinin kültürde üretilmesi altın standart olarak kabul edilmekte ve kültürde iki adet besiyeri kullanılması ve besiyerlerinden birinin sıvı olması önerilmektedir. Bununla birlikte farklı besiyerlerinin kullanılmasının tanıya önemli katkılar sağladığı da rapor edilmiştir. Bu çalışmada, bugün hala dünyada yaygın olarak kullanılmakta olan yumurta bazlı Löwenstein-Jensen (LJ) besiyeri ile Ogawa (%2) besiyerinin tanı değerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Ulusal Tüberküloz Referans Laboratuvarına 2.5 yıl boyunca (Ocak 2006-Haziran 2008) başvuran 3311 tüberküloz şüpheli hastaya ait 7912 adet örnek (akciğer ve akciğer dışı örnekleri) toplanmıştır. Toplanan her bir örnek modifiye Petroff yöntemine (%4 NaOH) göre aynı gün içerisinde homojenizasyon-dekontaminasyon-konsantrasyon işlemine alınmıştır. Her bir örnek için iki adet Ogawa ve iki adet LJ besiyeri kullanılmıştır. İşlenmiş örneklerden bu besiyerlerine 150-200 ?l ekim yapılmış ve 35-37°C’de inkübe edilmiştir. Besiyerleri kontaminasyon yönünden inkübasyonun üçüncü gününde kontrol edilmiştir. Eğer kontaminasyon gözlenmemişse haftada bir kez olmak üzere üreme kontrolleri için sekiz hafta boyunca takip edilmiştir. Bu süre içerisinde üreme saptanan besiyerleri ayrılarak kültürlerin tanımlanması aşamasına geçilmiştir. Tür tayini için paranitrobenzoik asit (PNB), nitrat, niasin gibi biyokimyasal testler kullanılmıştır. Mycobacterium tuberculosis kompleksi olarak tanımlanan koloniler pozitif olarak rapor edilmiştir. Çalışma sonucunda toplam kontaminasyon oranı; Ogawa besiyeri için %3.1 ve LJ için %4 olarak bulunmuştur. Hastaların 248 (%7.5)’inde kültür pozitifliği (LJ + Ogawa ile) saptanmış; bunlardan 210’u her iki besiyeri ile de pozitif bulunurken, 20’si sadece LJ’de 18’i ise sadece Ogawa besiyerinde pozitif sonuç vermiştir. Her iki besiyerinin birlikte kullanılması dolayısıyla LJ ve Ogawa besiyerlerinin toplam pozitifliğe katkıları sırasıyla %8.1 (20/248) ve %7.3 (18/248); duyarlılıkları sırasıyla %92.7 (230/248) ve %91.9 (228/248) olarak bulunmuştur. LJ besiyeri referans yöntem olarak kabul edildiğinde, Ogawa besiyerinin duyarlılık, özgüllük, pozitif ve negatif prediktif değerleri sırasıyla %91.3, %99.4, %92.1 ve %99.4 olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak ucuz ve kontaminasyon oranının düşük olması göz önünde bulundurularak özellikle laboratuvara gönderilen tek örnekler için (beyin omurilik sıvısı, biyopsi, püy vb.) Ogawa besiyerinin, bir sıvı besiyerinin yanında, LJ ile birlikte ya da tek başına kullanılmasının mikobakterilerin üreme şansını artıracağı görüşüne varılmıştır.

Accurate diagnosis of tuberculosis is based on the detection of the bacilli in the clinical specimen. The growth of mycobacteria in laboratory media is regarded as the gold standard for diagnosis and use of two different cultivation media, one of them being a liquid one, is recommended. In this study, the diagnostic values of egg-based Lowenstein-Jensen (LJ) medium used extensively all over the world and Ogawa (2%) medium were compared. A total of 7912 pulmonary and extrapulmonary clinical samples which belonged to 3311 patients with suspected tuberculosis, were enrolled in the National Tuberculosis Reference Laboratory in Refik Saydam National Public Health Agency during 2.5 years (January 2006- June 2008). The samples were processed by modified Petroff method (4% NaOH) for homogenizationdecontamination- concentration on the same day and inoculated on two Ogawa and two LJ media. The cultures were incubated at 35-37ºC for eight weeks and were controlled on the third day of incubation in terms of contamination. If no contamination were detected, the cultures were incubated for a total of eight weeks with regular weekly controls. The colonies detected in culture media were identified by biochemical tests, including paranitrobenzoic acid (PNB), niacin accumulation and nitrate reduction tests. Those indentified as Mycobacterium tuberculosis complex were reported as positive. The rates of contamination was 3.1% for Ogawa medium and 4% for LJ medium. Culture results were found positive for 248 patients (7.5%). While 210 of these were positive by both of the media, 20 (8.1%) patients were detected positive only by LJ and 18 (7.3%) only by Ogawa medium. The sensitivity of LJ medium was 92.7% (230/248) and of Ogawa medium was 91.9% (228/248). When LJ medium was taken as the reference method, the sensitivity, specificity, positive and negative predictive values of Ogawa medium were 91.3%, 99.4%, 92.1% and 99.4%, respectively. It was concluded that, when low price and low contamination rates were taken into consideration, Ogawa medium, used together with a liquid medium + LJ medium, would increase the yield of mycobacteria from single samples (cerebrospinal fluid, biopsy,pus, etc.) sent to the laboratories.