Kırşehir'den derlenen masallardaki kelimelerin anlam iyileşmesi ve anlam kötüleşmesi bakımından incelenmesi

Abstract

Toplumsal hafızanın önemli aktarım araçlarından olan masalların, geçmişten günümüze kadar birikerek ulaştığı söylenebilir. Masallar doğduğu toplumun acılarını, sevinçlerini, umutlarını, ahlaki meselelerini, yazısız kurallarını bünyesinde bulundurur. Bu denli önemli olan masallardan alınacak dersler, çıkarılacak mesajlar oldukça fazladır. Gelecek nesillere yol gösterici bir kaynak olması ve toplumun belleğini bünyesinde barındırması hususunda masallar en değerli kültür taşıyıcılarından biridir. Kültür taşıyıcısı olarak büyük bir önem arz eden masalların ihtiva ettiği sözcükler, başlı başına bir araştırma ve inceleme konusu oluşturmaktadır. Bu çalışmada Kırşehir'den derlenen masalların içerdiği zengin kelime haznesi, anlam iyileşmesi ile anlam kötüleşmesi bakımından incelenmiştir. Çalışma; "Giriş", " Anlam ve Anlamlandırma", "Kırşehir'den Derlenen Masallarda Anlam İyileşmesi ve Anlam Kötüleşmesi" ile "Sonuç" bölümlerinden oluşmaktadır. "Giriş" bölümünde dil kavramı, masal kavramı ve masal anlatma geleneği hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir. "Anlam ve Anlamlandırma" adlı birinci bölümde anlam, anlamlandırma, anlam iyileşmesi, anlam kötüleşmesi kavramları hakkında ayrıntılı bilgiler verilerek elde edilen veriler yorumlanarak aktarılmıştır. "Kırşehir'den Derlenen Masallarda Anlam İyileşmesi ve Anlam Kötüleşmesi" adlı ikinci bölümde incelenen masallar bağlamında anlam iyileşmesi ve kötüleşmesine uğrayan kelimeler irdelenmiş ve örneklerle açıklanmıştır. "Sonuç" bölümünde ise, elde edilen veriler genel bir değerlendirmeye tabi tutularak maddeler halinde belirtilmiş, Kırşehir'den derlenen masalların söz varlığında hangi anlam olayının ne miktarda görüldüğü saptanmış ve tespit edilen tüm kelimeler bir tablo üzerinde gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kırşehir, masal, anlam iyileşmesi, anlam kötüleşmesi

Fairy tales, one of the important transmission means of social memory, have accumulated from the past to the present. Fairy tales contain the pain, joys, hopes, moral issues, and unwritten rules of the society in which they were born. There are a lot of advice and messages to be drawn from fairy tales. Fairy tales are one of the most valuable cultural transmitters, as they are a guiding resource for future generations and contain the memory of the society. The words contained in the fairy tales, which are of great importance as cultural transmitters, constitute a subject of research and analysis in their own right. In this study, the rich vocabulary contained in the fairy tales compiled from Kırşehir was examined in terms of meaning amelioration and meaning degeneration. The study consists of "Introduction", "Meaning and Signification", "Analysis of Tales Collecting from Kırşehir in Terms of Meaning Amelioration and Meaning Degeneration" and "Conclusion" sections. In the "Introduction" section, detailed information is given about the language, Kırşehir tale-telling tradition and concept of fairy tales. In the first section named "Meaning and Signification", detailed information about the concepts of meaning, signification, meaning amelioration and meaning degeneration were given and the data obtained were interpreted and transferred. In the second section "Analysis of Tales Collecting from Kırşehir in Terms of Meaning Amelioration and Meaning Degeneration", the words that underwent amelioration and degeneration in the fairy-tale-telling tradition were identified and examined and explained with examples. In the "Conclusion" section, the data obtained were subjected to a general evaluation. Meaning amelioration and degeneration is a common form of meaning change in Turkish vocabulary. It was determined which meaning event was seen in what amount and all the words detected were shown on a table. Keywords: Kırşehir, tales, meaning amelioration, meaning degeneration