Lise öğrencilerinin akademik başarı, siber aylaklık, problemli ı?nternet tüketimi ve ı?nternet katılım profillerinin ı?ncelenmesi

Abstract

Bu çalışma, ortaöğretim öğrencilerinin akademik başarıları, siber aylaklık, problemli internet kullanımı ve internet katılım profillerini incelemeyi amaçlayan bir araştırmadır. Mevcut literatürde, seçilen değişkenlerle ilgili olarak lise öğrencilerinden oluşan çalışma grupları için yapılan çalışmalar kısıtlıdır. Bu durum, lise öğrencilerinin akademik başarıları, siber aylaklık, problemli internet kullanımı ve internet katılım profillerinin anlaşılmasını ve bu bağlamda destekleyici politikaların oluşturulmasını engellemektedir. Araştırmada, öğrencilerin akademik başarıları, siber aylaklık, problemli internet kullanımı ve internet katılım profilleri, cinsiyet, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, ders çalışma süresi ve akıllı telefon kontrol sıklığı gibi bağımsız değişkenler temel alınarak karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Ayrıca, araştırmanın bağımlı değişkenleri arasındaki ilişkiler de değerlendirilmiştir. İlişkisel tarama modeline dayalı olarak yürütülen bu nicel araştırma, Kırşehir ilindeki özel ve devlet ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören lise öğrencilerini kapsamaktadır. Maksimum çeşitlilik örneklemesi ve gönüllü katılım esasıyla, 598 lise öğrencisi çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışma grubu, çoğunlukla (%54,7) Anadolu Liselerinden oluşurken, sınıf düzeyi dağılımında en yüksek oran (%42) 11. sınıf öğrencilerine ve en düşük oran (%11) 12. sınıf öğrencilerine aittir. Cinsiyet dağılımında ise erkek öğrenciler (%58) biraz daha fazladır. Veri toplama sürecinde, öğrencilere sınıf ortamında kağıt-kalem formunda bir veri toplama aracı sunulmuştur. Problemli İnternet Kullanımı ve İnternet Katılım Profili değişkenleri için ölçümler, Şimşek ve Akbulut (2022) tarafından geliştirilen Likert tipi ölçeklerle gerçekleştirilmiştir. Siber aylaklık düzeylerini belirlemek amacıyla araştırma kapsamında bir Likert tipi ölçek geliştirilmiştir. Geçerlik ve güvenirlik bulguları, veri toplama araçları bölümünde raporlanmıştır. Araştırma sorularına ilişkin bulguların elde edilmesi için SPSS (v.26) ve Lisrel (v.8.80) yazılımları kullanılmıştır. Ölçümlerin geçerliğine ilişkin kanıt elde etmek amacıyla açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi teknikleri uygulanmıştır. Güvenirlik için Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayıları raporlanmıştır. Bağımsız değişkenlere göre bağımlı değişkenler arasındaki farkların incelendiği durumlarda gerekli varsayımlar karşılandığından t-testi ve tek yönlü ANOVA analizleri raporlanmıştır. Çalışma sonuçları, lise öğrencilerinin cinsiyet, anne eğitim düzeyleri, baba eğitim düzeyleri, ders çalışma süresi ve akıllı telefon kontrol sıklıklarına göre akademik başarı, siber aylaklık, problemli internet kullanımı ve internet katılım profillerindeki farklılıkları ortaya koymuştur. Bulgular, erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre daha yüksek düzeyde problemli internet kullanımı, pasif tüketim ve siber aylaklık davranışlarına sahip olduğunu göstererek, cinsiyete özgü internet kullanım davranışlarının var olabileceğini ortaya koymuştur. Ayrıca, öğrencilerin ders çalışma süresi ve akıllı telefon kontrol sıklığı, siber aylaklık ve problemli internet kullanımı ile negatif ilişkili bulunmuştur. Sonuçlar, internet kullanım davranışlarını düzenleyebilen öğrenciler ile okul dışında 2 saatten fazla süre ders çalışan öğrencilerin, akademik başarılarının yüksek olduğunu göstermiştir. Araştırma sonuçları, lise öğrencilerinin internet kullanımı ve akademik başarıları arasındaki ilişkileri anlamak için önemli sonuçlara ulaşılmasını sağlamıştır. Elde edilen sonuçlar temelinde politika yapıcılara, okul yöneticilerine, öğretmenlere, velilere ve diğer paydaşlara yönelik öneriler geliştirilmiştir. Öğrencilerin bilinçli ve sorumlu internet kullanımını desteklemek için politikalar ve eğitimler geliştirilmeli; ebeveynler, çocuklarının internet kullanımını denetleyerek onların akademik başarılarını desteklemelidir. Okul yöneticileri ve öğretmenler, problemli internet kullanımını ve siber aylaklığı azaltacak etkinlikler ve rehberlik hizmetleri sunmalıdır. Eğitim paydaşlarının işbirliği ile öğrencilere sağlıklı dijital alışkanlıklar kazandırılmalı ve akademik başarılarının artırılması hedeflenmelidir.

This study aims to examine high school students' academic achievement, cyberloafing, problematic internet use, and internet participation profiles. In the existing literature, there are limited studies on the selected variables for study groups consisting of high school students. This situation hinders the understanding of high school students' academic achievement, cyberloafing, problematic internet use, and internet participation profiles and the formulation of supportive policies in this context. In this study, students' academic achievement, cyberloafing, problematic internet use, and internet participation profiles were comparatively examined based on independent variables such as gender, mother's education level, father's education level, study time, and frequency of smartphone control. In addition, the relationships between the dependent variables of the study were also evaluated. This quantitative study, which was conducted based on the relational survey model, included high school students studying in private and public secondary schools in Kırşehir province. Based on maximum diversity sampling and voluntary participation, 598 high school students were included in the study. The study group mostly (54.7%) consisted of Anatolian High Schools, while the highest rate (42%) belonged to 11th-grade students and the lowest rate (11%) to 12th-grade students. In terms of gender distribution, male students (58%) were slightly higher. During the data collection process, a paper-and-pencil data collection tool was presented to the students in the classroom environment. Measurements for the variables of Problematic Internet Use and Internet Engagement Profile were carried out with Likert-type scales developed by Şimşek and Akbulut (2022). A Likert-type scale was developed within the scope of the study to determine the level of cyberloafing. Validity and reliability findings are reported in the data collection tools section. SPSS (v.26) and Lisrel (v.8.80) software were used to obtain the findings related to the research questions. Exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis techniques were applied to obtain evidence for the validity of the measurements. For reliability, Cronbach's Alpha internal consistency coefficients were reported. In cases where the differences between dependent variables according independent variables were examined, t-test and one-way ANOVA analyses were reported since the necessary assumptions were met. The results of the study revealed differences in academic achievement, cyberloafing, problematic internet use, and internet participation profiles of high school students according to gender, mother's education level, father's education level, study time, and smartphone control frequency. The findings showed that male students had higher levels of problematic internet use, passive consumption, and cyberloafing behaviors than female students, suggesting that gender-specific internet use behaviors may exist. In addition, students' study time and smartphone check frequency were found to be negatively related to cyberloafing and problematic internet use. The results showed that students who were able to regulate their internet use behaviors and students who studied for more than 2 hours outside of school had higher academic achievement. The results of the study provide important conclusions for understanding the relationship between high school students' internet use and academic achievement. Based on the results, recommendations were developed for policymakers, school administrators, teachers, parents and other stakeholders. Policies and trainings should be developed to support students' conscious and responsible use of the internet; parents should support their children's academic achievement by monitoring their internet use. School administrators and teachers should provide activities and guidance services to reduce problematic internet use and cyberloafing. With the cooperation of education stakeholders, students should be provided with healthy digital habits and their academic achievement should be increased.