Meyxanalar adlı eserin transkripsiyonu ve söz dizimi (Sentaks) çalışması

Abstract

Azerbaycan halk edebiyatı içerisindeyer alan ve önemli bir sözlü kültür ürünü olan meyxanalar,kendine özgü yönleriyle Türk dünyasının başka yerlerinde bulunmayan bir türdür. Özellikleri bakımından bu edebî tür, Türk kültürünün ve Türk dilinin ulaşmış olduğu yüksek estetik seviyeninde bir göstergesi sayılmalıdır.Kadim zamanlardan gelen ve âşıklık geleneğinden de çok şeyler almış olduğu anlaşılan meyxanalar,hem yaşanan hayatın içinde bir parçadır, hem de o hayatı her yönüyle yansıtan bir aynadır. Bu bakımdan meyxanaların yaşanan hayat kadar canlı ve değişken olduğu söylenebilir. Yaşayan ve yansıtılan bu hayat ayniyle Türk kültürü olupyansıtıcısı da canlı ve hareketli Türk dilidir.Bunların bir sonucu olarak meyxanaların dili, Türkçe'nin zirvelerinden ses verir gibidir.Türkçe bu eserlerde nağmeleşmiştir denilebilir. Bu çalışma giriş, inceleme ve transkripsiyonlu metin bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde meyxanaların tanımı yapılmış, tarihçesi, özellikleri ve çeşitleri hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca günümüzde canlılığını devam ettiren türün büyük temsilcileri tanıtılmıştır. İnceleme bölümünde ise transkripsiyonlu olarak çevrilmiş meyxanalar kitabının söz dizimi üzerinde durulmuştur. İnceleme kısmı "Kelime grupları" ile"Cümle ve çeşitleri" olmak üzere iki başlık altında yapılmıştır. Bu bölümde kelime grubu ve cümlenin tanımı yapılarakçeşitleri tasnif edildi ve metinlerden örneklerigösterildi.Bütün yapı ve birimlerle ilgili olarak alanda çalışmış olan araştırmacıların görüşlerine yer verilmiştir. Metin kısmında Azerbaycan Türkçesiyle ve Kiril alfabesiyle yazılmış olan 'Meyxanalar' adlı kitap transkripsiyon harfleri ile günümüz Türkçesine çevrilmiştir.Meyxana adlıkitap beş bölüm ve yirmi bir şairin meyxanasından oluşmaktadır. Bu bölümler; Gel Oturub Diz – Dize Men Deyim Meyxaneni, Oturmusan Semavardan Yuxarı, Gör Nece Bir Zad Eledi Gorbaçov, Gessab Ki Var, Gelmez Dine, Messebe, Müellifler hakkındadır. Çalışmanın sonunda yararlanılan kaynaklar gösterilmiştir.

Meyxanas are important verbal culture product and placed in Azerbaijan oral folk literature. With the unique aspects, they are not found else where but in the Turkish world. In terms of its features, also this literature genre should be considered as an indicator of Turkish culture and Turkish language which is reached a high asthetic level. Meyxanas, coming from ancient times and are understood that they received much more things from minstrelsy tradition, are both a part in a life lived and also a mirror reflecting that life with every aspect. In this respect, it can be said that meyxanas are as lively and variable as life which is lived. This life, living and reflected, at the same time is a Turkish culture, which is living and lively. As a result, the language of meyxanas are like giving out sound from the summits of Turkish language This study consists of intruduction, analysis and text sections with transcipt. The definitions are done in the introduction part and information about their historical features and types are given Moreover, nowadays the type, continuing of living, big representatives of which are introduced.In the analysis section, it is laid emphasis on syntax of the meyxanas book, translated with transcript. The analysis section is made under the two titles of "Phrase" and "Sentence and Types". In this section, descriptions of the word group and sentence are done, the types are classified and samples of texts are displayed. Related to all structures and units, the opinions of the researchers, studied on this field are placed. In the text section the book named meyxanas written with Azerbaijan Turkish and Cyrillic Alphabet are translated into modern - day Turkish with transcript letters.The book named meyxanas consists of five sections and twenty-one meyxanas of poets. These sections are about Gel Oturub Diz – Dize Men Deyim Meyxaneni, Oturmusan Semavardan Yuxarı, Gör Nece Bir Zad Eledi Gorbaçov, Gessab Ki Var, Gelmez Dine, Messebe, Müellifler hakkındadır.At the end of the study, the resources used are indicated.