Necip Fazıl Kısakürek'in Kafa Kâğıdı adlı romanında söz dizimi

Abstract

Dil, bir toplumun maddî ve manevî ögelerinin gelecek nesillere aktarılmasını sağlayan en önemli vasıtadır. Dil, ait olduğu toplumun özelliklerini yansıtır, zamanla değişir ve gelişir. Ancak dilin bünyesinde yer alan söz dizimi kurallarının değişmesi, diğer unsurlara göre zordur. Türk dilinin temel söz dizimi kuralı yardımcı unsurun başta, asıl unsurun ise sonda yer almasıdır. Dilin söz dizimi özelliklerinin en güzel göstergesi ise edebî metinlerdir. Edebi metinlerde yer alan söz dizimi unsurlarının incelenmesi, Türkçenin cümle yapısının gelişi güzel bir şekilde meydana gelmediğini aksine belirli kurallar çerçevesinde oluşturulduğunu ispatlamaktadır. Bu çalışmada, Necip Fazıl Kısakürek'in Kafa Kâğıdı romanındaki söz dizimi unsurları olan kelime grupları ve cümlelerin tespit edilip ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Çalışmamızda Leyla Karahan'ın cümle türleri üzerine yapmış olduğu iki tasnifi esas alınarak diğer kaynaklardan da yararlanılarak romanda yer alan söz dizimi unsurları kaynak tarama yöntemiyle tespit edilmiştir. Eserin ilk baskından tespit ettiğimiz kelime gruplarını, cümle öge ve türlerini sınıflandırarak romanda kullanıldıkları sayfa numaralarıyla birlikte alfabetik olarak sıralı bir şekilde verilmiştir. Sonuç bölümünde de tespitlerimiz ve değerlendirmelerimize yer verilmiştir. Elde edilen sayısal bulgulardan yararlanılarak Necip Fazıl Kısakürek'in Kafa Kâğıdı romanında Türk dilinin söz dizimi unsurlarını etkin şekilde kullandığı ve söz dizimi kurallarına uyduğu görülmüştür. Bu çalışmayla Türk dilinin Orhun Yazıtları'ndan itibaren günümüze kadar olan seyri içerisinde temel kurallarını koruyan söz diziminin özellikleri ve Türkçenin zenginlikleri, Necip Fazıl Kısakürek'in Kafa Kâğıdı romanından hareketle tespit edilmiştir. Tespit edilen söz dizimi özelliklerinin ve örneklerinin Türkçenin söz dizimi ile ilgili yapılan çalışmalarına katkı sağlaması beklenmektedir.

Language is the most important means of transferring the material and spiritual elements of a society to future generations. Language reflects the characteristics of the society to which it belongs, and it changes and develops in time. However, alternation of the syntax rules in the language is more difficult than other alternations. The basic syntatic rule of the Turkish language is that while the auxiliary element takes part at the beginning of the sentence, the main element, predicate, at the end. Literary texts are the best indicators of the syntactic features of the language. Analyzing the syntax in literary texts proves that the sentence structure of Turkish is not formed randomly, on the contrary, it is formed within the framework of certain rules. In this study, it is aimed to identify and reveal the word groups and sentences, which are syntax elements in Necip Fazıl Kısakürek's novel, Identity Card. Mainly based on the two classifications made by Leyla Karahan on the sentence types and also using other sources, the syntax elements in the novel were identified by using the source scanning method in our study. By classifying the word groups, sentence elements and sentence types that we identified in the first edition of the work, they are edited in alphabetical order together with the page numbers which they are on in the novel. Our findings and evaluations are included in the conclusion section. Using the acquired numerical findings, it was observed that Necip Fazıl Kısakürek effectively used the syntax elements and complied with the syntatic rules of the Turkish language in his novel "Kafa Kâğıdı (Identity Card)". With this study, the features of the syntax, which preserves the basic rules of the Turkish language from the Orkhun Inscriptions to the present, and the richness of the Turkish language have been found out based on Necip Fazıl Kısakürek's novel "Kafa Kâğıdı (Identity Card)". It is expected that the etected syntax features and examples will contribute to the studies on Turkish syntax.