Öğrencilerin eleştirel okuma becerisini etkileyen faktörler: Bir meta-analiz çalışması

Abstract

Bu araştırmanın amacı, meta-analiz yöntemiyle öğrencilerin eleştirel okuma becerisini etkileyen faktörleri ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda 2006-2021 yılları içinde ulusal seviyede yapılan lisansüstü tezler ve hakemli dergilerde yayımlanan araştırmalar taranarak eleştirel okuma becerisi üzerinde gerçekleştirilen çalışmalar bu araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırmanın tarama evresinde "eleştirel, eleştirel okuma, eleştirel okuma becerisi" gibi kelimeler anahtar sözcük olarak seçilmiştir. Araştırma için incelenecek bilimsel makalelere ulaşmak için Google Akademik arama motoru, TUBİTAK ULAKBİM, EBSCO ve Dergipark veri tabanları kullanılırken lisansüstünde yapılan tezlere Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nde bulunan tezlerden ulaşılmıştır. Çalışmada öğrencilerin; sınıfının, cinsiyetinin, yaşadığı yerleşim yerlerinin, anne-babasının eğitim seviyesinin, içinde bulunduğu ekonomik koşulların eleştirel okuma becerisine ne derecede katkı sağladığını ortaya çıkarmaya yönelik çalışmaların bulguları incelenmiştir. Meta-analiz çalışmasına dâhil edilecek araştırmalar seçilirken bazı ölçütler doğrultusunda karar verilmiştir. Bunlar; 2006 ile 2021 yılları arasında yapılmış çalışmalar olması, standart sapma ve ortalama değerlerinin bulunması, araştırmaların Türkçe hazırlanmış olması ve çalışmalardaki dağılımın normalliği gibi ölçütlerdir. Meta-analize katılma ölçütlerini sağlayan 13 yüksek lisans tezi ve 31 makaleden oluşan toplam 44 çalışmanın genel etki büyüklükleri ve etki büyüklükleri incelenmiştir. Çalışmada ortaya çıkan meta-analitik düzeydeki etki analizleri verileri için çalışmaların aritmetik ortalamaları, örneklem sayıları, t ve p değerleri ile standart sapma sayısal verileri hesaplanmıştır. Meta-analiz içindeki araştırma sonuçlarının istatistiksel anlamlılık seviyesi p=0,05 şeklinde kabul edilmiştir. Ulaşılan etki büyüklükleri düzeyi heterojen bir yapıya sahip olduğu için rastgele etkiler modelinin çalışmaya daha uygun olduğuna karar verilmiştir. Meta-analizdeki istatistiksel veriler sonucunda kitaplığı bulunma değişkenine göre bulunanların, cinsiyet değişkenine göre kız öğrencilerin, anne-baba eğitim seviyesine göre lisans mezunu anne ve lise mezunu babaların çocuklarının ve ailenin gelir düzeyi değişkenine göre aile geliri orta seviyede olan katılımcıların eleştirel okuma becerilerinin daha yüksek olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Eleştirel Okuma, Eleştirel Okuma Becerisi, Meta-Analiz.

The main purpose of this research is to reach a general judgment about the factors affecting students' critical reading skills by applying the meta-analysis method. In line with this goal, studies rich in information about the factors affecting critical reading skills were included in this study by scanning the master's theses made at the national level and accepted studies published in peer-reviewed journals in the years 2006-2021. In the scanning phase of the research, words such as "critical, critical reading, critical reading skills" were chosen as keywords. While the google academic search engine, TÜBİTAK ULAKBİM, EBSCO and Dergipark data extensions were used to reach the scientific articles to be examined in the research, the theses made in the graduate school were reached from the theses in the National Thesis Center of the Council of Higher Education. In the study aimed at revealing how much the class, gender, place of residence, parents, education level, and economic conditions contribute to critical reading skills have been examined. While selecting the studies to be included in the meta-analysis study, was decided in line with some criteria. These are the criteria such as the results of the studies conducted between 2006 and 2021, the standard deviation and mean values, the fact that the studies were prepared in Turkish, and the normality of the distribution in the studies. The overall effect sizes and effect sizes of 44 studies consisting of 13 master's theses and 31 articles that met the criteria for participating in the meta-analysis were examined. The arithmetic means, sample numbers, t and p values, and standard deviation numerical data of the studies were calculated for the meta-analytic level effect analysis data revealed in the study. The statistical significance level of the research results in the meta-analysis was accepted as p=0.05. The random effects model is more suitable for the study since the effect size level reached has a heterogeneous structure. As a result of the statistical data in the meta-analysis, students with a library according to the variable of presence, female students according to the gender factor, students with a bachelor's degree and a high school education level according to the education level of the parents, and students with a medium family income according to the income level of the family have higher critical reading skills. size has been reached. Keywords: Critical Reading, Critical Reading Skill, Meta-Analysis.