Prof. Dr. Ensar Aslan tarafından 1971 yılında derlenen Sinan Bey ve Mahperi hikâyesi üzerine bir inceleme

Abstract

XVI. yüzyıldan itibaren Türk halk edebiyatı içerisinde görülmeye başlayan halk hikâyeleri, Türk edebiyatında anlatmaya dayalı türlerin en önemlilerindendir. Roman ihtiyacını karşılayan ve nazım-nesir karışık bir yapıya sahip olan halk hikâyeleri, tarihî, dinî, sosyal ve geleneklerle bağlantılı olarak halkın yaşayışını yansıtan bir türdür. Bu yönüyle halk hikâyeleri, kültürel değerleri içinde barındıran bir ansiklopedi vazifesi görür. Doğu Anadolu Bölgesi, yetiştirdiği âşıklar ve bunların çevresinde oluşan âşıklık geleneği ile dikkatimizi çekmektedir. Burada âşıklar, köy odalarında, düğünlerde, belli başlı kahvelerde sanatlarını icra ederler. Âşık Mevlüt İhsani de Doğu Anadolu'da yetişen âşıklardandır. Cumhuriyet dönemi âşığı olan Mevlüt İhsani halk hikâyesi geleneğini başarıyla sürdüren bir sanatçı olmuştur. Bu çalışma ise 1971 yılında Atatürk Üniversitesi öğretim elemanı olan Ensar Aslan tarafından Âşık Mevlüt İhsani'nin anlatımıyla derlediği Sinan Bey ve Mahperi hikâyesine dayandırılmaktadır. Çalışmada Sinan Bey ve Mahperi hikâyesinin Fikret Türkmen/Mustafa Cemiloğlu (1998) ile Işıl Altun (2006) varyantları dikkate alınmış ancak temel metin olarak Ensar Aslan'ın çalışması incelenmiştir. Varyantlarda yer alan nazım kısımları ve olaylar ise çalışmada karşılaştırmalı olarak yer almıştır. Anahtar Kelimeler: Mevlüt İhsani, Ensar Aslan, Fikret Türkmen/Mustafa Cemiloğlu, Işıl Altun, Sinan Bey ve Mahperi

Folk stories, which can be in Turkish literature since 16th century are one of the most important parts of story telling in Turkish Literature. Folk stories which can fulfil the need of novel and have both verse and prose structure one parts of literaturethat reflect the public life in historical, social andtraditional ways. With these aspects folk stories are like an encyclopedia that has the curturel valves. East Anatolia Region attrucks attention with the bard and their culturethat has happened around. Folk poet has given performances in houses in villages, weddings and Turkish cafes. Âşık Mevlüt İhsani is one of the bard who raised in Eastern Anatolia. Âşık Mevlüt İhsani who was the Turkish Republic performer has been a seccessful performer with the folk story culture. This study is based on the story of Sinan Bey and Mahperi which was completed with tehe story telling of Âşık Mevlüt İhsani by Ensar Aslan who is the lectuner in Atatürk University in 1971. On this study, variant of Fikret Türkmen/Mustafa Cemiloğlu and Işıl Altun are researched but as a main text Ansar Aslan study is analyzed. Information about performans life, poems and stories are given according to the records. Sian Bey and Mahperi is analyzed by epizode, poem and basic elements. And also the verse parts on variant and events are analyzed. Key Words: Mevlüt İhsani, Ensar Aslan, Fikret Türkmen/Mustafa Cemiloğlu, Işıl Altun, Sinan Bey ve Mahperi