Suudi Arabistan ve İran güç mücadelesinde Yemen faktörü

Abstract

Arabistan Yarımadası'nın stratejik noktalarının birinde yer alan ve kırılgan bir yapıya sahip Yemen halen Suudi Arabistan ve İran arasındaki güç mücadelesine sahne olmaktadır. Yemen topraklarında devam eden jeopolitik ve ideolojik mücadele 2011 yıllında Ortadoğu ve Kuzey Afrika'nın bazı bölgelerinde başlayan halk hareketleriyle birlikte derinleşmiştir. Statükocu bir dış politika izleyen Riyad'ın aksine dış politikada revizyonist bir politika izleyen Tahran, Arap Baharı'ndan sonra Riyad'la arasındaki bu güç mücadelesini hat safhaya taşımıştır. Riyad ve Tahran arasındaki rekabet ve karşılıklı düşmanlık Yemen'in iç savaşa sürüklenmesine yol açmıştır. İki bölgesel gücün müdahalesi nedeniyle BM ve diğer küresel güçlerin tüm diyalog girişimlerine ve barış görüşmelerine rağmen siyasi açmaz sürmeye devam etmiştir. Elbette Riyad ve Tahran'ın güç mücadelesine ek olarak Yemen'deki iç dinamikler de çatışmanın fay hatlarını derinleştirmiştir. Hatta iç dinamikler bölgesel güçlerin müdahalesine davetiye çıkarmıştır. Bu minvalde İran yumuşak güç unsurlarını kullanarak Şiilerin ağabeyi rolüyle Husiler aracılığıyla müdahalede bulunurken, Suudi Arabistan ise sert güç unsurları çerçevesinde müdahaleci bir politika izleyerek meşru hükümet aracılığıyla çatışmaya müdahil olmuştur. Böylece Riyad ve Tahran vekil gruplar aracılığıyla birbirini dengelemeye çalışmıştır. Kriz basit bir iktidar kavgası ve iç savaştan evrilerek vekâlet savaşına dönüşmüştür. Bazen de Riyad ve Tahran menfaatleri uğruna mezhepçi politikalar izleyerek Şii-Sünni arasındaki gerilimin de tırmandırmasına neden olmuştur. Son olarak İran ve Suudi Arabistan arasındaki güç mücadelesinin ne kadar süreceğini ve ne tür kazanımlar elde edeceği, Yemen'in geleceğinin ne yöne evriliceğine dair net bir tablodan bahsetmek doğru olmaz. Anahtar Kelimeler: Güç Mücadelesi, İran, Suudi Arabistan, Yemen

Yemen, which is located in one of the strategic points of the Arabian Peninsula and has a fragile structure, has today been the scene of a power struggle between Saudi Arabia and Iran. The ongoing geopolitical and ideological struggle on Yemeni soil has deepened with popular movements that began in 2011 in parts of the Middle East and North Africa. Unlike Riyadh, which pursued a status quo foreign policy, Tehran pursued a revisionist policy in foreign policy and escalated its power struggle with Riyadh after the Arab Spring. Rivalry and mutual hostility between Riyadh and Tehran have led to Yemen's plunge into civil war. Due to the intervention of the two regional powers, despite all the dialogue initiatives and peace talks of the UN and other global powers, the political impasse was not possible. Of course, in addition to Riyadh and Tehran's power struggle, internal dynamics in Yemen have deepened the fault lines of the conflict. In fact, internal dynamics have invited the intervention of regional powers. In this respect, Iran intervened through the Houthis as the brother of the Shiites using soft power elements, while Saudi Arabia intervened in the conflict through the legitimate government by pursuing a interfering policy within the framework of the elements of hard power. Thus, Riyadh and Tehran tried to balance each other through proxy groups. The crisis evolved into a simple power struggle and civil war and a proxy war. At times, Riyadh and Tehran pursued sectarian policies for their benefit, escalating tensions between Shia and Sunni. Finally, it would not be right to talk about a clear picture of how long the power struggle between Iran and Saudi Arabia will last and what gains it will make, and which way Yemen's future will evolve. Keywords: Power Struggle, Iran, Saudi Arabia, Yemen