Van Kalesi Höyüğü (2010-2012) kazılarından çıkarılan iskeletler üzerinde travma ve tümör analizi

Abstract

Bu tez çalışmasının materyalini oluşturan iskelet kalıntıları 2010 - 2012 yılları arasında yapılan Van Kalesi Höyüğü kazılarından elde edilmiştir. Van Kalesi Höyüğü, Van ili sınırlarında var olan Van Kalesi'nin hemen dışında doğu-batı yönünde alçak sırt şeklinde uzanmaktadır. Ortalama genişliği 70 m. ve uzunluğu 1 m. olan bu höyüğün en yüksek kısmı batı ucudur. Bu noktada yükseklik 7 m'yi geçmektedir. Höyükte kazılara 2010 yılında Van-Tuşpa Projesi kapsamında Erkan Konyar başkanlığında başlanmıştır. Höyük "A"," B" ve "C" tabakaları şeklinde katmanlara ayrılmıştır. "A" tabakası kazısı esnasında bu çalışmanın materyali olan iskeletler, mezarlık alandan çıkartılmıştır. İskeletler A tabakasının mezar tiplerine bakılarak Ortaçağ ve Yakın Çağ arasına tarihlendirilmiştir. Höyük alanı yıllarca iki dini inanışa sahip insanlara tarafından iskan görmüştür. Çalışmanın amacı, Van Kalesi Höyüğü Ortaçağ ve Yakın Çağ Toplumu'nda travma ve tümörün varlığına dair incelemeler yapmak ve çağdaşı olan Anadolu toplumlarıyla karşılaştırmaktır. Höyük toplumunda 377 birey paleopatolojik açıdan incelenerek travma ve tümör analizleri yapılmış ve toplumun yaşam biçimi hakkında bilgiler edinilmeye çalışılmıştır. Van Kalesi Höyüğü Toplumu'nda gözlemlenen travmalar Cranial, Post-Cranial ve Kültürel kafatası deformasyonu olarak üç alt başlıkta incelenmiştir. Toplumda cranial travmaların görülme oranı % 8,91, Post-Cranial travmaların görülme oranı %4,83'tür. Kafatası deformasyonu görülme oranı ise % 8,6'dır. Van Kalesi Höyüğü Toplumunda tümörler benign (iyi huylu) ve malignant (kötü huylu) olmak üzere iki alt başlıkta incelenmektedir. Toplumda benign tümör olarak bilinen: button osteoma, osteokondroma, fibros cortical defect ve dermoid kist gözlenmiştir. Toplumda button osteoma görülme oranı % 2,64'tür. Malignant tümörlere ise rastlanılmamıştır. Toplumda travmalar, en fazla erişkin erkek bireylerde olmak üzere her yaş grubunda gözlenmiştir. Çocuk bireylerde ve her yaş grubu erişkin bireylerde kafatası deformasyonunun gözlenmesi bu durumun kültürel bir davranış olduğunu düşündürtmektedir. Toplumda gözlenen travmanın günlük yaşam biçiminden kaynaklı düşme ya da çarpma gibi durumlardan oluştuğu gözlenmiştir. Toplumda savaş ve şiddete yönelik travmalara rastlanılmamıştır. Anahtar Kelimeler: Van Kalesi Höyüğü, Travma, Tümör, Ortaçağ ve Yakın Çağ.

The skeletal remains, which constitute the material of this thesis, were obtained from the Van Castle Mound excavations carried out between 2010 and 2012. The Van Castle Mound extends in the east-west direction in the form of a low ridge just outside the Van Castle, which exists within the borders of the province of Van. Its average width is 70 m. and its length is 1 m. The highest part of this mound is its western end. At this point the height exceeds 7 m. Excavations on the mound started in 2010 under the direction of Erkan Konyar within the scope of the Van-Tuşpa Project. The mound is divided into layers as "A", "B" and "C" layers. During the excavation of "A" layer, the skeletons, which are the material of this study, were excavated from the cemetery. The skeletons were dated between the Middle Ages and the Modern Ages by looking at the tomb types of Level A. The mound area has been inhabited by people of two religious beliefs for years. The aim of the study is to examine the presence of trauma and tumor in the Medieval and Modern Age Society of Van Castle and to compare it with antique Anatolian societies. In the mound society, 377 individuals were examined paleopathologically, trauma and tumor analyzes were made and information about the life style of the society was tried to be obtained. Traumas observed in the Van Castle Mound Society were analyzed under three sub-headings as Cranial, Post - Cranial and Cultural skull deformation. The incidence of cranial traumas in the community is 8.91 %, and the incidence of post-cranial traumas is 4.83 %. The incidence of skull deformation is 8.6 %. In the Van Castle Mound Society, tumors are examined under two sub-headings as benign and malignant. Known as benign tumors in the community: button osteoma, osteochondroma, fibros cortical defect and dermoid cyst have been observed. The incidence of button osteoma in the community is 2.64 %. Malignant tumors were not found. Traumas in society have been observed in all age groups, mostly in adult males. Observation of skull deformation in children and adults of all age groups suggests that this is a cultural behavior. It has been observed that the trauma observed in the society is caused by situations such as falling or hitting due to daily life style. No traumas related to war and violence were encountered in the society. Keywords: Van Castle Mound, Trauma, Tumor, Medieval and Modern Age.