Ebru Sanatında Akkase Tekniği1
Özet
Süsleme sanatlarından ebru, geçmişi yüzyıllara dayanan, uzun süren bir emek sonucu ortaya çıkan, tekrarı yapılamayan ve geri dönüp düzeltmesi de zor olan bir sanattır. İlk defa ne zaman ve kim tarafından yapıldığı bilinmeyen fakat kökeninin Orta Asya'ya dayandığı var sayılan ebru sanatı, başlangıçta kitap ve kağıt süsleme sanatı olarak uygulanmıştır. Günümüzde ise bu geleneksel uygulanışı dışında özgün arayışlar çerçevesinde de şekillendirilmeye çalışılmaktadır. Gelişen teknoloji ve hızlı bir şekilde değişen sosyal hayat sebebiyle sanata bakış açısı da zamanla bir takım değişikliklere uğramaktadır. Bu değişim ve gelişim ebru sanatının temelini sarsmadığı ölçüde faydalı da olmaktadır. Yeni tarzlar, yeni buluşlar bu sanatı zenginleştirmektedir. Bununla birlikte bir değişim ve gelişimin var olabilmesi için geleneksel tekniklerin, usullerine uygun olarak öğrenilmesi, bilinmesi ve hatta korunması gerekmektedir. Sanatın özü bozulmadan yaşanacak değişim ve gelişme ancak bu şekilde sağlıklı olabilecektir. Akkase ebru tekniği de bu gelişimler ve ebru sanatında farklı arayışlar sonucu ortaya çıkmıştır. Geleneksel ebru tekniklerinden yararlanılarak ortaya konulan Akkase ebru, aynı ebru kağıdının üzerine birden fazla baskı yaparak yazı veya desen elde edilen ebru çeşididir. Arap zamkı ve kat'ı tekniği olmak üzere iki farklı akkase tekniği uygulanarak yazılı ve figüratif süslemeli eserler üretilmektedir. İlk akkase ebru yapımı Necmeddin Okyay tarafından arap zamkı tekniğiyle gerçekleştirilmiştir. Arap zamkı tekniği günümüzde bazı sanatçılar tarafından hala uygulanmaktadır fakat teknolojinin gelişmesiyle artan malzeme bolluğu ve eser üretimini kolaylaştırma düşüncesi çoğu sanatçıyı kat'ı tekniğiyle akkase ebru yapımına yöneltmiştir. Buna dayanarak bu çalışmada ebru sanatında Arap zamkı ve kat'ı tekniğiyle yazıların, logoların, çeşitli motif ve desenlerin, geometrik şekillerin akkase ebru olarak kağıda aktarılması amaçlanmıştır. Eserlerde ebru çeşitlerinden battal ebru, somaki ebru, gelgit ebru, şal ebru, taraklı ebru, dalgalı ebru ve hafif ebrularından yararlanılmış ve farklı uygulamalarla dekoratif amaçlı objeler ortaya konulmuştur. The art of marbling is one of the decorative arts, which arised centuries ago. It requires long-time labor intense and has a creation process which is irreproducible and very hard to restore. It is unknown by whom and where the marbling was firstly introduced, but there are some assumptions that its origin is Central Asia. In the beginning, it was used for decoration of papers and books. Besides these traditional applications, nowadays, it is more likely to be performed in some experimental and individual directions. As a result of developments in technology and the changes in the social life of the community, the standpoint of the people to the art also changes. These changings and developments also contribute to the art of marbling unless it agitates its bases. New styles and innovations enrich it. However, the traditional technics should be learned, known and even protected in an appropriate way in order to achieve these developments. These are essential to keep the art healthy and not to disrupt its essence. In this context, Akkase technique has arised by means of these evolutions and various searches. The Akkase have been originated from traditional methods and is a kind of marbling which applied with multiple printings on a marbling paper to obtain new writings or patterns. Two different kinds of Akkase technique named "Arabic gum" and "kat'ı" can be applied to create decorative artworks with writings and figures. The Akkase technique was firstly introduced by Necmedddin Okyay using Arabic gum. The Arabic gum technique is still being applied by many artists. But the increase in variety of materials caused by the developments in technology and the aim that facilitation of creating products lead most of the artist apply kat'ı technique. In this context, it is aimed in this study to bring calligraphies, logos, various motifs and patterns, geometric shapes into the paper by using two different Akkase technique, "Arabic gum" and "kat'ı" (the art of cutting paper). In these works, we also made use of different types of marbling such as battal marbling, somaki marbling, gelgit marbling, şal marbling, taraklı marbling, dalgalı marbling and provide various kinds of objects with some different applications.
