Pir(i) Davut Türbesi örneğinde alevîlerde su, ateş, kurban ve ağaç kültü

Abstract

Bilindiği gibi Türklerde “su, ateş, kurban ve ağaç” kült olarak önemli bir yere sahiptir. Alevî topluluklarının yaşam coğrafyaları içerisinde bu dört külte bağlı birçok yer ve bu yerlere bağlı olarak oluşturulmuş çok sayıda inanış bulunmaktadır. Elazığ’ın Keban ilçesine bağlı Ulupınar (Birvan) köyünde bulunan “Pir(i) Davut Türbesi” ile türbenin yakınında bulunan “Başpınar” su kaynağına bağlı olarak ortaya çıkan inanışlar bildirimizin konusunu teşkil edecektir. Oniki İmam’dan İmam Cafer oğlu Musa Kâzım’ın soyundan geldiği söylenen Pir(i) Davut Türbesi bölgede yaşayan Alevîlerin her türlü sıkıntılarının giderilmesinde medet umulan bir türbe olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu türbeye bağlı olarak her yıl temmuz ayının son haftasında topluca “Hasat Kurbanı”, ekim ayında ise “Güz/Öküz Kurbanı” tertip edilmektedir. Bu toplu kurban sunumlarının dışında bireysel olarak da belli bir tarihe bağlı kalınmaksızın türbenin ziyaret edilmesi, adakların sunulması söz konusudur. Türbeye bitişik olan ağaçlara bez bağlanmak suretiyle yapılan adaklar da ağaç kültü ile ilgilidir. Başpınar su kaynağı kutsal olarak kabul edilir. Yine bu su kaynağının hemen yanında mum yakılıp dileklerin tutulduğu tarafımızdan gözlemlenmiştir. Bildirimizde başlıkta ifadesini bulan kültlere bağlı inanışlar üzerinde durulacaktır.

As well-known, water, fire, sacrifice and tree have an important place for Turks. As it is known, “water, fire, sacrifice and trees Türk have an important place in the Turks. Within the living geographies of the Alevi communities, there are many places connected to these four cults, and many beliefs that have been formed depending on these places. Bildir Pir (i) Mausoleum of Davut bulunan in Ulupınar (Birvan) village of Keban district of Elazığ and “Başpınar bulunan located near the tomb will constitute the subject of our declaration. Pir (i) The Tomb of David, which is said to be descended from the Imam Jafar's son Musa Kâzım from twelve Imams, appears as a tomb which is expected to be used in the elimination of all kinds of problems of Alevis living in the region. Depending on this tomb, “Harvest Victim” is organized collectively in the last week of July and uca Fall / Ox Victim ekim is organized in October. Apart from these collective sacrifice offerings, there is also an individual visit to the tomb and offering offerings regardless of a specific date. Votes made by attaching cloths to the trees adjacent to the tomb are also related to the cult of the tree. Başpınar water source is considered sacred. It was also observed by us that candles were lit and wishes were kept right next to this water source. The paper will focus on beliefs related to the cults found in the title.